Zbekiston respublikasi oliy va o ‗ rta maxsus ta`lim vazirligi


QALANDARNING SHOHLIK MAQOMI



Download 4,25 Mb.
Pdf ko'rish
bet282/292
Sana03.01.2022
Hajmi4,25 Mb.
#313213
1   ...   278   279   280   281   282   283   284   285   ...   292
Bog'liq
Erkin Vohidovning so`z qo`llash mahorati-To`plam

QALANDARNING SHOHLIK MAQOMI 

Lobarxon RUSTAMOVA



o„qituvchi (Namangan) 

 

 



533 

 

Mashrab o‗zining badiiyati va haq, haqiqatni tanish , unga fido bo‗lish orzusi 



bilan yashadi. Alloh ma‘rifati unga ma‘lum bo‗ldi. Allohni sevdi, uning ishqi bilan 

yashadi  va  shu  e‘tiqodi  tufayli  qurbon  bo‗ldi.  Mashtabning  boshqa  so‗fiy 

shoirlardan  farqi  shungaki,  u  Allohga  bo‗lgan  muhabbatini  oshkora  kuylagan. 

Alloh  oshig‗i  bo‗lgan  Mashrab  qalandarlik  yo‗lini  tutgan.  Kalit  so‗zlar:komil 

inson, qalandarlik, ishq, oshiq. 

Yetti yuz olimdan so‗radilar: 

-Oqil kim? 

Olimlardan javob bo‗ldi: 

-Oqil molu dunyoga hirs qo‗ymagan kishidir. 

  

Farishtalarga nafs berilmagan.Shuning uchun shayton ularni yo‗ldan ozdira 



olmaydi.Ammo odamzotning himoya qo‗rg‗oni bor. Bu – qanoat. 

Aksar  mumtoz  shoirlar  ijodining  mag‗zida  odamni,  olamni,  butun  borliqni 

islomiy  idrok  etish  da‘vati  markaziy  o‗rin  tutadi.  Bu  islomga  da‘vat  yo‗l-

yo‗riqlarini  tarqatish,  diniy  ta‘limotdan  nasihat  emas,  balki  dunyo  hodisotlari, 

voqeliklari  yashiringan  Yaratganning  xohish-irodasi,  hikmati,  qudrati  va 

jamoliyatini  bilishga,  anglashga,  his  etish  va  ko‗rishga  yo‗naltirilgan  yuksak 

e‘tiqod ilmidir. 

  

Rahimbobo Mashrab ham ana shunday tasavvuf ilmi-adabiyotining mashhur 



vakilidir.  Barcha  so‗fiy  shoirlar  kabi  u  ham  nafsni  yengish  orqali  ko‗ngilni 

yuksaltirish,  ruhni  poklash,  o‗tkinchi  dunyo  havaslaridan  ustun  bo‗lishga 

chorlaydi. Insonga uning  moddiy  mavqeidan  emas,ma`naviyat  fazilatlaridan kelib 

chiqib yondoshadi. 

  

Komil  inson  g‗oyasini  ilgari  surar  ekan,  Mashrab  ko‗nglidagi  ishq  olovi 



qanday bo‗lsa, uni shundayligicha she`rga soladi: 

Arshning ko‗ngurasin ustiga qo‗ydim ayoqim, 

Lomakondan joy olibman,bu makonni na qilay. 

  

Mashrab  ijodi  va 



faoliyatida 

naqshbandiylikshaxobchasi  bo‗lmish 

qalandarlik maslagi tavsif va targ‗ib etiladi. 

Murodingga yetay desang,qalandar bo‗l,qalandar bo‗l, 

Sitam ahlin yutay desang,qalandar bo‗l,qalandar bo‗l. 

  

Bu  maslakning  asosiy  g‗oyasi  esa:  Havas  bozorini  dur  aylagil  zinhor 



boshingdin, Qo‗lingni ikki dunyodin uzib, dilni qalandar tut! 

  

Mashrab  o‗z  umri  davomida  yurt  kezdi,  musofirlik  riyozotini  chekib,  pok 



e‘tiqodni targ‗ib qildi. Alloh oshig‗i bo‗lgan Mashrab Mansur Xalloj izidan borgan 

va  o‗shanday  o‗lishni  orzu  qilgan.  Uning  g‗azallarida  tariqat  odobi,  maqsadi  va 

mazmuni  bayon  qilingan  bo‗lib,  u  riyokor  va  ta‘magir  shayxlarga  ―Xudo  bersin 

panoh‖kabi g‗azallar bitgan.  

  

Mashrab  o‗zbek  tasavvuf  adabiyotini  yangi  bosqichga  olib  chiqqan.  Uning 



asarlari tilining sodda va jonliligi,o‗zbekona so‗zlarning tabiiy va samimiy jarangi, 

xalqona ifodalarga,ayniqsa, maqol va iboralarga boyligi bilan ajralib turadi. 

Qalandar  devonalik  va  shohlik  maqomini  birdek  ulug‗lagan  Mashrab 

meroslarini  o‗rganish,  uning  ma`naviyatimiz  sarchashmalari  qatidagi  ma‘ni 




534 

 

zilolidan  bahra  olish,komillik  sari  quvvatlanish  biz-bugungi  avlodlar  uchun  ham 



farz, ham qarzdir. 

  

Zero, Mashrab asarlarining ijtimoiy-badiiy ahamiyati juda katta. Ular bugun 



ham  barchani,  shu  jumladan,  yoshlarimizni  yuksak  insonparvarlik  ruhida 

tarbiyalashda, badiiy-estetik didlarining takomilida o‗ziga xos ahamiyat kasb etadi. 

Foydalanilgan adabiyotlar: 

1.O‗zbek mumtoz adabiyoti. Mashrab g‗azallari. –T., 2001. 

2 .Adabiyot darsligi. 11-sinf.– T.: O`qituvchi. 2018. 


Download 4,25 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   278   279   280   281   282   283   284   285   ...   292




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish