Zbekiston respublikasi oliy va o ‗ rta maxsus ta`lim vazirligi


ki , qon to„kmakkadur  yaksar



Download 4,25 Mb.
Pdf ko'rish
bet269/292
Sana03.01.2022
Hajmi4,25 Mb.
#313213
1   ...   265   266   267   268   269   270   271   272   ...   292
Bog'liq
Erkin Vohidovning so`z qo`llash mahorati-To`plam

ki

, qon to„kmakkadur 

yaksar



Qiyo boqmoqlari po

ki

, itik mujgonlari 

nishtar



Yuzidin kim xijil 

durgul

 – parishon har taraf 

kokul

 

Sochib gul barg uza 

sunbul

, to„kub kofur uza 

anbar

[1.239]


Baytda qo‗llanilgan 



yaksar



nishtar, anbar 

kabi qofiyadosh so‗zlar g‗azalning 

asosiy  qofiyalari  bo‗lib  kelgan  va  bunda  ―r‖  –  raviy  vazifasini  bajargani  ko‗rinib 

turibdi.  Ammo  g‗azalning  ichki  qofiyalariga  e`tibor  qiladigan  bo‗lsak,  unda 

musajja [2, 441], ya`ni qo‗shqofiyani ko‗rishimiz mumkin: agar biz bayt ruknlarini 

to‗rt  bo‗lakda  taqsimlaydigan  bo‗lsak,  u  holda  shu  baytning  dastabki  uch 

bo‗lagining  o‗zida qofiyadosh  so‗zlarni uchratishimiz  mumkin. Masalan, ikkinchi 

baytda 


gul,  kokul,  sunbul

  kabi  so‗zlar  qofiyadosh  bo‗lib  kelgan,  oxirgi  rukndagi 

qofiya  so‗z  esa  baytlar  aro  qofiyaning  vujudga  kelishiga  xizmat  qilgan.  Bu  kabi 

qofiyalash tartibi keyingi baytlarda ham o‗z kuchini yo‗qotmaydi: 



Chul a‟bas bobini 

tuzdi

, salomat rishtasin 

uzdi



Qamardek hola 

ko„rguzdi

, uzori davridin 

chambar



Libosi nozi 

chaspondur

, gahe tuz qaddi 

chavgondur



Zamone go„yi 

g„altondur

, zihe chobuk, zihe

dilbar



Boshig„a siym o„lub 

parron

, tushib girdig„a 

anjumson



Tulu‟ etkan kibi 

haryon 

qamar atrofida 

axtar



To„kub qon neshi g„am 

birla

, ochib maydon sitam 

birla



Olib tablu alam 

birla 

ko„ngullar kishvarin 

yaksar

Bu  yerda 



chambar,  dilbar,  axtar

,  yaksar  kabi  so‗zlar  asosiy  qofiyadosh 

so‗zlar  bo‗lsa,  baytlardagi 

tuzdi,  uzdi,  ko„rguzdi



chaspondur,  chavgondur, 



g„altondur



parron,  anjumson,  har  yon



birla,  birla,  birla

 kabi ichki  qofiyalar 

musajjaning yuzaga kelishiga asos bo‗lgan.  

Shoirning yana bir g‗azali ham borki, bunda qofiyaning har ikki turi: o‗zak va 

qo‗shimcha  tarkibidagi  qofiyalarning  turli  xil  ko‗rinishlari  mahorat  bilan  tizimga 

solingan: 



Ko„kragimdur subhning 

pirohanidin chokrok



Kiprikim shabnam to„kulgan 

sabzadin namnokrok



Bu ko„ngul g„amnokidin to shodmon ko„rdum seni, 

Istaram har damki, bo„lg„ay xotirim 

g„amnokrok



Layli andin quydi Majnun ko„ngli daraxti g„amin 

Kim, yo„q erdi manzil ul vodiyda 

andin pokrok




513 

 

O„yla mujgon xanjarig„a 



yopishibdur 

duri ashk 

Kim, magar andin yatime 

yo„qdurur bebokrok



Lablaringdin jon olurda barcha el quldur sanga, 

Jon berurda bir qulung yo„q 

bandadin cholokrok



Odamiyliktu frog„in bersa fanoeliga charx, 

Ohkim, yo„qtur kishi ahli 

vafodin xokrok

G‗azalda  asosiy  qofiyadosh  so‗zlar: 



chokrok,  namnokrok,  g„amnokrok, 

pokrok,  bebokrok,  cholokrok,  xokrok 

kabilarda  o‗zakdagi  ―k‖  –  raviy,  undan 

oldingi cho‗ziq unli ―o‖  – ridfi asliy, qo‗shimcha tarkibidagi qofiyadoshlar esa ―-

rok‖ qo‗shimchasida mujassamlashgan. ―r‖ – vasl, ―o‖ – xuruj, ―k‖ – mazid bo‗lib 

kelgan.  Shoirning  mahorati  bu  bilan  cheklanib  qolmay  qo‗shqofiyani  ham 

baytlararo joylashtirgan: 




Download 4,25 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   265   266   267   268   269   270   271   272   ...   292




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish