Ўзбекистон республикаси олий ваўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

 
Фундаментал (назарий) тадқиқотлар
атроф борлиқдаги янги 
қонунларниочишга, ҳодисалараро алоқаларни аниқлашга, янги назария ва 
тамойилларяратишга 
йўналтирилади. 
Улар 
ижтимоий 
билимни 
кенгайтиришга, табиатқонунларини янада чуқурроқ англашга имконият 
беради. Бу тадқиқотлар ҳамфаннинг ичида, қам ижтимоий ишлаб 
чиқаришда асос (фундамент)ҳисобланади. 
 
Амалий тадқиқотлар
илмий негиз (база) ишлаб чиқишга 
йўналтирилади.Мазкур негиз ишлаб чиқаришнинг янги воситалари 
(ускуналар, машиналар,материаллар, ишлаб чиқариш воситалари, ишни 

---

16
ташкил этиш ва б.)ни ѐкимавжудларини такомиллаштириш зарурдир. Бу 
тадқиқотлар 
жамиятнингишлаб 
чиқариш 
муайян 
тармоқларини 
ривожлантиришга бўлган талаблариниқондириши лозим. 
 
Ишланмалар ѐки тажриба конструкторлик ишлари
(ТКИ)дан 
мақсадамалий (ѐки фундаментал) тадқиқотларнинг натижаларидан 
техника, ишлабчиқариш технологиясининг янги хилларини барпо қилиш 
ва ўзлаштириш ѐкимавжуд намуналарини такомиллаштириш мақсадида 
фойдаланилади. 
ТКИжараѐнида 
илмий-тадқиқотлар 
техникавий 
таклифларга айланади. 
Фундаментал ва амалий ИТИларни бажариш жараѐни бир қатор 
асосий босқичларни ўз ичига олади. Булар муайян мантиқий кетма-
кетликда жойлашади. 
1-босқич.
Танланган мавзунинг долзарблигини асослаш ва ифода 
этиш: 
• бўлажак тадқиқотларга тааллуқли муаммолар билан мамлакат ва 
хорижий адабий манбалар бўйича танишиш, унинг долзарблигини 
асослаш; 
• муаммолар бўйича тадқиқотларнинг муҳим йўналишларини 
белгилаш ва таснифлаш; 
• мавзуни ифодалаш ва тадқиқот аннотациясини тузиш; 
• техникавий топшириқни ишлаб чиқиш ва ИТИ умумий календарь 
режасини тузиш; 
• кутилаѐтган иқтисодий ѐки бошқа фойдали самарани олдиндан 
белгилаш.