Ўзбекистон республикаси олий ва



Download 2,43 Mb.
bet203/308
Sana25.09.2021
Hajmi2,43 Mb.
#184821
1   ...   199   200   201   202   203   204   205   206   ...   308
Bog'liq
Ахмедова Малохат Педгогика Психология

3. Qobiliyatlar. O`qituvchi talabalarni kuzatib, ulardan bir xillari o`qishga qobiliyatli, boshqalari kamroq qobiliyatli bo`ladi deb hisoblar ekan, bu gapda jon bor. Shunday bo`ladiki, talaba matematikaga qobiliyatli bo`ladi-yu, lekin o`zining og`zaki va yozma nutqini yaxshi ifodalay olmaydi yoki tillarga, adabiyotga, umuman ijtimoiy fanlarga bo`lgan qobiliyatini namoyon etadi-yu, biroq matematika, fizika, chizma va texnikani o`rganish unga qiyinlik qiladi.

Qobiliyat insonning u yoki bu faoliyatni amalga oshirishida juda katta ahamiyatga ega bo`ladigan shaxs xususiyati hisoblanadi. Qobiliyatlar deb shunday psixik sifatlarga aytiladiki, inson ular yordamida bilimlarni, ko`nikma va malakalarni nisbatan osonlik bilan egallab oladi va biror faoliyat bilan muvaffaqiyatli shug`ullanadi. Qobiliyatlar faqat faoliyatda namoyon bo`ladi. Qobiliyatlar ma`lum bilimlar, ko`nikma va malakalarni tez o`zlashtirishda, ularni to`g`ri ishlatishda hamda amaliyotda o`ziga xos tarzda qo`llay bilishda namoyon bo`ladi. Qobiliyat – kishining muayyan faoliyatiga bo`lgan layoqatidir.

Kishilar qobiliyati nihoyatda xilma-xil bo`ladi. Har bir kasb kishidan mehnatda, ijodiyotda va o`qish faoliyatlarida tegishli qobiliyat talab etadi. Kishi faoliyatining har xil turlariga muvofiq, nazariy va amaliy qobiliyatllarni, matematika, texnika, mo`zika, adabiyot, pedagogika, ho`jalik, tashkilotchilik va boshqa sohalarga oid qobiliyat turlari bo`ladi. Inson qobiliyatining barcha turlari hamma odamlarga xosdir – har qaysi odam ma`lum darajada kishi faoliyatini barcha turlariga layoqatli bo`ladi, lekin, shu bilan bir qatorda, ko`pchilik faoliyatning bir nyecha sohasidan yoki hatto bir sohasida salohiyat ortiqroq bo`ladi.Biror sohada qobiliyati sezilarliroq bo`lib ko`rinadigan ayrim kishilarni qobiliyatli kishi (umuman) qobiliyatli matematik, qobiliyatli mo`zikachi, konstruktir, rassom va hokazo deydilar.Faoliyatning biror turi sohasida qobiliyatning paydo bo`lish darajasi muayyan kishining individual xususiyati bilan xarakterlanadi.

Shaxsning rivoj topib, qobiliyatlarida namoyon bo`ladigan tug`ma xususiyatlari iste`dod deyiladi. Kishining iste`dod darajasini undagi muayyan qobiliyatlarning qanchalik tez o`sishiga, bilim va malakalarni qanchalik egallashiga hamda o`z ishini qanchalik muvaffaqiyat bilan va samarali bajarishiga qarab aniqlaymiz.

Qobiliyat va iste`dodda kishining aqli (intellekti) ham, ya`ni idrok va kuzatuvchanligining, tafakkur, xayol, nutq va xotiraning qanchalik o`sganligi ham ko`rinadi. Aql faoliyati diqqat va iroda bilan bog`liq bo`lgani uchun qobiliyat va iste`dod diqqat va irodaning qanchalik kuchli va barqarorligida ham ko`rinadi. Kishining qanchalik kuzatuvchan ekanligi, bilimlarni qanday o`zlashtirishi, nazariy va amaliy masalalarni qanday hal qilishi, qanday qimmatli yangiliklar yaratishi,va o`z bilim va malakalarini turmushga qanday tatbiq qila bilishidan ham, kishining qobiliyat va iste`dodini bilish mumkin.


Download 2,43 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   199   200   201   202   203   204   205   206   ...   308




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish