Ўзбекистон республикаси олий ва

Yakka tartibda saqlovchi vositalar yordamida fuqarolarni muhofaza qilish. Yakka tartibda saqlovchi vositalar inson tanasiga, ichki organlariga, terisiga va kiyim-kechaklariga radioaktiv moddalar, zaharli birikmalar va biologik tumanlar tushishidan saqlaydi. Yakka tartibda saqlovchi vositalar qo’llanilishiga ko’ra: terini saqlovchi, nafas organlarini, yuz-ko’zni saqlovchi turlarga bo’linadi. Bundan tashqari, filtrlovchi va izolirlovchi xillarga bo’linadi. Bunday vositalarga tibbiy saqlovchi vositalar ham kiradi.Nafas organlarini saqlovchi vositalarga gazniqoblar, resperatorlar, matoli niqoblar, paxta, dokali taqqichlar kiradi.
Gazniqoblar – nafas yo’llarini, yuz va ko’zni har xil zaharli ta’sirlardan
saqlaydi, gazniqoblar filtrlovchi va izolirlovchi xillarga bo’linadi. Fuqaro muhofazasi bo’yicha quyidagi filtrlovchi gazniqoblar: GP-5, GP-5M, GP-7, GP-7V; bolalar uchun – PDFSH, PDF-D, PDF-2SH, PDF-2D va BXKdan foydalaniladi.
Bolalar himoya kamerasi (BXK) 1,5 yoshgacha bo’lgan bolalarni zaharli birikmalar, radioaktiv moddalar va biologik ta’sirlardan saqlaydi. BXK tarkibiga: himoya kamerasi, atmosfera yog’inlaridan saqlovchi yopinchiq, kartonli quti va kamerani saqlovchi g’ilof kiradi.
Gazniqoblarning o’lchami 2 xil usulda aniqlanadi:
a) yuzning o’lchamini aniqlash orqali;
b) dahan bilan qosh suyagi orasidagi masofani o’lchash orqali.
Birinchi uslub bilan 0-o’lcham 63 sm gacha, 1-o’lcham 63,5–65,5 sm gacha, 2-o’lcham 66–68 sm gacha, 3-o’lcham 68,5–70,5 sm va 4-o’lcham 71 sm va undan katta.
Resperatorlar asosan radioaktiv va mexanik changlardan nafas organlarini saqlovchi vosita hisoblanadi. Fuqarolar muhofazasida asosan R-2 va ShB-1 rusumli resperatorlar ishlatiladi. Resperator R-2 filtrlovchi yarim niqob va mahkamlovchi tasmadan iborat. Niqobda 3 ta klapan: 2 tasi nafas olish uchun va bittasi nafas chiqarish uchun xizmat qiladi.
Resperator R-2 uch xil o’lchamda chiqarilib, uning o’lchami yuz balandligini o’lchash orqali aniqlanadi.1-o’lcham 99–109 mm, 2-o’lcham 109–119 mm va 3-o’lcham 119 dan katta. Bolalar uchun resperator nol o’lchamda chiqariladi.
Matoli niqoblar – nafas organlarini saqlovchi vositalarning asosiy uslubi sanalib, u radioaktiv moddalardan, biologik tumanlardan saqlovchi vosita hisoblanadi. Lekin bu vosita zaharli moddalardan saqlay olmaydi.
Bunday vositalarni har bir fuqaro zich to’qilgan matolardan o’zi tayyorlashi mumkin va uning rusumi MM-1 deb ataladi. Yana nafas organlarini saqlovchi oddiy vositalar qatoriga paxta, dokali taqqichlar ham kiradi.