Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

Birinchidan,  ochiq  bozorda  qimmatli  qog„ozlarni  sotib  olish 

operatsiyalarini kengaytirish zarur; 

Ikkinchidan,  zaxiralash  normasini  shunday  pasaytirish  kerakki, bu 

hol o„z-o„zidan zarur zaxiralarni ortiqcha zaxiralar holatiga o„tkazadi va 

pul mul‟tiplikatorining miqdorini ko„paytiradi; 

Uchinchidan,  tijorat  banklarini  Markaziy  bankdan  qarz  olish 

vositasida o„z zaxiralarini ko„paytirishga undash uchun hisob stavkasini 

pasaytirish muhimdir. 

Markaziy  bank  tomonidan  qo„llaniladigan  bunday  siyosiy  qarorlar 

turkumi  arzon  pullar  siyosati  deb  ataladi.  Bu  siyosatni  amalga 

---

 

72 

oshirishdan  maqsad  jami  xarajatlar  hajmini  va  ish  bilan  bandlikni 

ko„paytirish uchun kreditni arzon va oson olish mumkin bo„ladigan qilib 

qo„yishdan iborat. 

Iqtisodiyotdagi  nomutanosibliklar  kuchayib,  inflatsiya  darajasi 

yuqori  bo„lgan,  chayqovchilik  kengaygan  bir  sharoitda  Markaziy  bank 

pul massasini chegaralash yordamida konyunkturani «qizib ketishi»ning 

oldini  olishga  harakat  qiladi.  Bunda  Markaziy  bank  quyidagi  chora-

tadbirlarni amalga oshiradi: 

–  tijorat  banklarining  zaxiralarini  qirqish  yo„li  bilan  pul  massasini 

qisqartirish uchun ochiq bozorda tijorat banklari va aholiga davlat qimmatli 

qog„ozlarini sotish bo„yicha operatsiyalar kengaytiriladi; 

– tijorat banklarini ortiqcha zaxiralardan o„z-o„zidan ozod qilish hamda 

pul multiplikatorini kamaytirish maqsadida zaxiralash me‟yori oshiriladi; 

–  tijorat  banklarining  Markaziy  bankdan  qarz  olish  vositasida  o„z 

zaxiralarini ko„paytirishga bo„lgan qiziqishni kamaytirish maqsadida hisob 

stavkalari ko„paytiriladi.  

Markaziy  bank  tomonidan  ko„riladigan  bu  chora-tadbirlar  jami