Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

 

B A L A N S 

 

№ 

Schyot shifri 

Aktiv 

Passiv 

1 

 

 

 

2 

 

 

 

 

Jami 

 

 

 

Tashkilot rahbari_________________ 

Bosh buxgalter____________________ 

 

Balansning to„g„ri tuzilganligi aktiv va passiv tomon summalarining 

tengligi  bilan  tasdiqlanadi.  Kunlik  balansda  balans  schyotlari  bo„yicha 

qoldiqlar chiqarilgandan so„ng uning davomida yoki alohida varaqalarda 

ilova  qilinib,  balansdan  tashqari  schyotlar  bo„yicha  ham  qoldiq  ko„rsa-

tiladi. Bu ma‟lumotlar ham yig„ma varaqalardan olinadi. 

Tekshirish  qaydnomalari  hisob  axborotlariga  EHM  yordamida 

buxgalteriya  ishlovi  berilganda  har  oyning  1-o„n  kunli  sanasida  tek-

shirish  qaydnomalari  tuziladi.  Qaydnomalarda  shaxsiy  schyotlar  bo„-

yicha  qoldiqlar  chiqarilib,  ikkinchi  tartibli  balans  schyotlari  bo„yicha 

jami hisoblanib ko„rsatiladi. Ulardan shaxsiy schyotlar qoldiqlari to„g„ri 

chiqarilganligini  tekshirish,  nazorat  qilish  uchun  foydalaniladi.  Bundan 

tashqari, bu qaydnomalar ma‟lumotlariga asosan, ikkinchi tartibli balans 

schyotlari  bo„yicha  har  oyning 1-o„n  kunligida balans tuziladi.  Birinchi 

tartibli  schyotlar  bo„yicha  tuzilgan  aylanma  qaydnomalari  bilan  birga 

bankning buxgalteriya hisoboti hisoblanadi. 

Banklarda  hisobot  axborotlariga  EHMlarda  buxgalteriya  ishlovi 

berilsa, jurnallar va yig„ma varaqalar yuritilmaydi, ya‟ni analitik va sin-

tetik  hisob  ma‟lumotlari  avtomatik  tarzda  solishtiriladi.  Shunday  usul 

bilan  balans  schyotlari  bo„yicha  aylanmalar  yig„iladi.  Oylik  va  yillik 

aylanma qaydnomalari tuziladi. 

So„mda  tuzilgan tekshirish qaydnomalarida  faqat  shaxsiy  schyotlar 

bo„yicha  qoldiqlar  bosib  chiqariladi.  Bu  qaydnomalar  hujjatlarga 

---

 

186 

to„lovlar  amalga  oshirishda  va  mablag„lar  harakatini  operativ  hisobga 

olish uchun foydalaniladi. 

Tekshirish  qaydnomalari  javobgar  bajaruvchining  va  bosh 

buxgalterning imzosi bilan tasdiqlanadi. 

Tekshirish qaydnomalari quyidagi hollarda tuziladi: 



 

faqat bitta shaxsiy schyot ochilgan balans schyotlari bo„yicha; 



 

analitik  hisob  ma‟lumoti  bo„lib  kartotekalarda  saqlanayotgan 

hujjatlar (avizo, shoshilinch majburiyatlar, to„lov hujjatlari va boshqalar) 

hisoblanadi. Bu holda har  oyda  bu hujjatlar  kartotekasi  inventarizatsiya 

qilinadi. 

Har oyning birinchi o„n kunligida bosh buxgalter analitik va sintetik 

schyot  ma‟lumotlarini  haqiqiysi  bilan  solishtirib  tekshiradi  va  yig„ma 

kartotekalarga imzo qo„yib tasdiqlaydi. 

Har  chorakda  yig„ma  varaqalarga  asosan  aylanma  qaydnomasi 

tuziladi. Birinchi tartibli balans schyotlari va balansdan tashqari schyot-

lar bo„yicha yil boshidagi qoldiq, yil boshidan aylanma va hisobot davri 

oxiridagi qoldiq ko„rsatiladi. 

To„rtinchi  chorak  uchun  aylanma  qaydnomasi  alohida  tuzilmaydi, 

chunki  kerakli  ma‟lumotlarning  hammasi  yillik  hisobotda  bo„ladi. 

Balans va balansdan tashqari schyotlar bo„yicha umumiy aylanma sum-

malari  buxgalter  jurnallaridagi  chorakning  oxirgi  kunidagi  yil  boshidan 

o„sib boruvchi aylanma yig„indisi bilan solishtiriladi. 

Ikkinchi  tartibli  schyotlar  bo„yicha  birinchi  o„n  kunlikdagi  oborot 

qaydnomasi  va  balansiga  bosh  buxgalter  imzo  qo„yishdan  oldin,  u 

balansni tekshiruv qaydnomalari va boshqa analitik hisob ma‟lumotlari 

hamda omborxona kitobi bo„yicha chiqarilgan qoldiq bilan solishtiradi. 

[114].  G„arb  amaliyotiga  ko„ra,  bank  faoliyatini  tahlil  qilishda 

asosan  kapitalning  foydalilik  koeffitsiyenti  (bank  rentabelligi)  va 

aktivlarning foydalilik koeffitsiyenti hisoblanadi. Biroq matbuotda e‟lon 

qilinadigan  balanslarda  o„ziga  (bankka)  tegishli  mablag„larni  immobi-