Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

Likvidlik koeffitsiyentlarining me‟yoriy darajalari 

 

Koeffitsiyentlar 

Me‟yor darajalari 

                 K

ll

 

0,25 

                 K

jl

 

0,30 

                 K

qm

 

1,00 

K

qord

 

0,25 

K

ykrd

 

>3,00 

K

kmr

 

1,00 

 

 

  [98].  MD  davlatlari  bank  tizimida  bajarilishi  lozim  bo„lgan  qator 

normativlar o„rnatilgan. Masalan, Rossiya Federatsiyasi tijorat banklarga 

quyidagi me‟yorlarga rioya qilishlarini shart qilib qo„ygan (23-jadval).  

 

 

 

23-jadval. 

---

 

151 

Tijorat banklari tomonidan bajarilishi  

lozim bo„lgan normativlar 

 

№ 

Normativlar 

Hisoblash 

tartibi 

Izoh 

1 

2 

3 

4 

1.  Bank majburiyatlarini chek-

lovchi koeffitsiyent (K

1

) 

К

O

М

К

'

1





 



М

– bankning jami majburiya-

ti; QK – bankning o„z kapitali 

2. 

Aholi omonatlarini chek-

lovchi koeffitsiyent (K

2

) 

К

O

АО

К

'

2



 

AO – aholi omonatlari summasi 

3.  Bitta  zayomchiga  to„g„ri 

kelgan maksimal risk hajmi 

(K

3

) 

К

O

SК

К

'

3



 

SQ  –  bitta  zayomchiga  to„g„ri 

kelgan ssuda qarzi 

4.  Bank  balansi  joriy  likvidlik 

koeffitsiyenti (K

4

) 

30

4

М

ЛА

К



 

LA – likvid aktivlar  

M

30

 – 30 kungacha bo„lgan bank 

majburiyatlari 

5.  Bank 

balansining 

o„rta 

muddatli  likvidlik  koef-

fitsiyenti (K

5

) 

М

А

К



5

 

A  –  bir  yildan  ortiq  muddatdagi 

aktivlar 

M  –  bir  yildan  ortiq  muddatdagi 

majburiyatlar 

 

K1

 

bankning jami majburiyati bilan uning kapitali o„rtasidagi bog„-

lanishni  ifodalaydi.  Bunday  bog„lanishni  kuzatish  va  unga  rioya  qilish-

ning zaruriyati shundaki, bank  o„z majburiyatlari hajmini  o„z kapitaliga 

nisbatan  haddan  tashqari  oshirmasliklari  lozim.  Aks  holda  u  o„z  mi-

jozlari oldidagi majburiyatlarni bajarolmaydi. 

Bankning jami majburiyati quyidagilarni o„z ichiga oladi: 



 

korxona,  tashkilot,  muassasa,  shu  jumladan,  jamoa  tashkilotlari 

hisob raqamlaridagi mablag„lar qoldig„i; 



 

yuridik shaxslarning omonatlari va depozitlari; 



 

aholi omonatlari; 



 

hisobdagi mablag„lar; 



 

boshqa banklardagi zayomlar; 



 

50 foizli kafolat va kafillik. 

Bankning o„z kapitali (BQK) quyidagicha hisoblanadi:  

 

BQK = 



Ф

+ TF + BQ + DQ + d 

 

Bu yerda: 



Ф

 – bankning ustav, zaxira va boshqa fondlar yig„indisi; 

TF  –  taqsimlanmagan  foyda  (foydadan  chegirib  tashlangan 

---

 

152 

mablag„lardan tashqari); 

BQ – bino va inshootlarni qayta baholash qiymati; 

DQ – debitor qarzdorlar; 

d – boshqa korxonalardagi ulushi. 

K

1 

ning  normativ  darajasi  tijorat  banklari  uchun  1/20;  kooperativ 

banklar uchun esa 1/12 dan kam bo„lmasligi kerak. 

K2  –  aholi  omonatlari  bilan  uning  o„z  kapitali  o„rtasidagi  bog„la-

nishni ifodalaydi. Bunday bog„lanishni aniqlash va unga rioya qilishning 

zaruriyati  shundaki,  har  qanday  bank  o„z  mablag„larining  summasi 

doirasidagina  aholi  omonatlarini  jalb  qila  olishi  mumkin,  xolos.  Shu 

sababli K

2 

ning normativ darajasi 1 ga teng qilib o„rnatilgan.