Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

12-jadval. 

Aktivlarning taxminiy normativlari 

 

№ 

Aktivlar 

Bazis 

yil 

Joriy yil 

Tafovut 

1. 

Yuqori likvid aktivlar 

45,1 

48,5 

+3,4 

2. 

Joriy likvid aktivlar 

28,2 

23,3 

-4,9 

3. 

Uzoq muddatli likvid aktivlar 

- 

- 

- 

4. 

O„rta muddatli aktivlar 

4,6 

4,2 

-0,4 

5. 

Nolikvid aktivlar 

22,1 

24,0 

+1,9 

 

Jami aktivlar 

100 

100 

0 

 

Keltirilgan ko„rsatkichlarning pasayishi bankning resurslar barqaror 

bo„lmagan manbalarga tayanganligi yoki bank portfelidagi yuqori likvid 

N

yud

= 

Yuqori darajali likvid aktivlar 

Talab qilib olinadigan schyotdagi bank majburiyatlari 

 

N

lb

= 

Joriy likvidli aktivlar summasi 

 30 kungacha muddat ichida talab qilib 

olinguncha schyotdagi bank majburiyatlari 

 

N

um

= 

To„lov muddati bir yildan oshiq bo„lgan aktivlar summasi 

To„lov muddati bir yildan oshiq bo„lgan bank majburiyatlari 

 

---

 

124 

aktivlar ulushining kamayganligini anglatadi. Bu yerda bank likvidligini 

tahlil qilinayotgan davr (oylik, choraklik, yillik) mobaynida o„zgarishlar 

tendensiyasiga  ahamiyat  berilishi  va  o„zgarishlar  ahamiyatini  hamda 

xarakterini o„tgan davrlarga nisbatan baholashi, resurslar jalb qilishning 

o„tgan  va  joriy  strategiyalarini  baholashi,  shuningdek,  imkoni  bo„lsa, 

o„xshash banklar bilan qiyoslash lozim. 

Shuni  qayd  qilish  lozimki,  yuqorida  keltirilgan  likvidlik  koeffitsi-

yentlari  o„z-o„zidan  likvidlikning  yetarliligi  bo„yicha  aniq  ma‟lumot 

bermaydi.  Ularga  umumiy  bahoning  bir  qismi  sifatida  qarash  kerak. 

Shuning  uchun  ham,  bank  rahbariyati  yuqorida  likvidlik  ko„rsat-

kichlaridan  tashqari  o„zining  likvidlik  ko„rsatkichlari  to„plamini  ishlab 

chiqish  va undan  foydalanish  kerak. Bu ko„rsatkichlar  mazmunli  bo„li-

shi va har doim bankning moliyaviy holatini baholovchi boshqa ma‟lu-

motlar bilan birgalikda baholanishi lozim. 

[83]. O„zbekiston Respublikasi Markaziy bank Boshqaruvi tomonidan 

1998-yil  9  noyabrda  tasdiqlangan  242-sonli  «Tijorat  banklari  tomonidan 

aktivlar  sifatini  tasniflash,  ular  bo„yicha  yuzaga  kelishi  mumkin  bo„lgan 

yo„qotishlar  o„rnini  qoplash  uchun  tashkil  etiladigan  zaxiralarni  shakl-

lantirish va ulardan foydalanish tartibi»ga binoan aktivlar quyidagi toifalar 

bo„yicha tasniflanadi (13-jadval). 

Aktiv  bir  toifadan  ortiq  toifalarda  tasniflanishi  ham  mumkin. 

Summasi  asosiy  qarzning  to„lanmagan  qiymatidan  kam  bo„lgan  ta‟-

minotga  ega  muammoli  ssuda  quyidagicha  tasniflanishi  mumkin  (ta‟-

minot sotilishi mumkin bo„lgan bozor mavjudligi sharti bilan): 



 

qiymati  ta‟minotning  bozor  qiymatiga  teng  bo„lgan  asosiy  qarz 

qismi odatda substandart sifatida tasniflanadi; 



 

asosiy  qarzning  qolgan  qismi  ushbu  bo„limda  ko„rsatilgan 

tartibda shubhali yoki umidsiz kabi tasniflanadi.