Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта масус таълим вазирлиги

2 – rasm. Statsionar qatlam katalizatorli katalitik kreking laboratoriya qurilmasi sxemasi:
1 – nasos; 2 – xom Ashe o‘lchagichi; 3 – chini nasadka; 4 – reaktor; 5 – pech; 6 – potensiometr; 7 – katalizator; 8 – termopara; 9 – sovutgich; 10 – qabul qiluvchi; 11 – absorber; 12 – gaz soati; 13 – gazometr.

Reaktorni qizdirishga kirishamiz. Sistemani ichidagi havoni siqib chiqarish uchun qurilmaga azot beramiz. Temperatura 480-500 ga ko‘tarilgach byuretkadan nasos orqali xom ashyo bera boshlaymiz. Bir soatda beriladigan xom ashyoning miqdori reaktorga joylangan katalizatorning hajmiga nisbatan 1,5 yoki 2 hajmga tengdir, ya’ni xom ashyo 1,5 yoki 2 s^-1 hajmiy tezlikda beriladi. Uglevodorod bug‘lari sovutgichda suyuqlikka aylantiriladi, ulgurmagan qismi esa absorberda suyuqlikka yutiladi. Gazlar esa gaz soati orqali chiqib ketadi. Tajriba 30 daqiqa yoki 1 soat davom etadi. Shu vaqt ichida temperaturani o‘zgarishi mumkin emas, bir meyorda ushlab turiladi. Xom ashyo ham bir meyorda berib turilishi shart. Tajribani olib borishni ish daftariga har 5 daqiqada quyidagi ko‘rinishda yozib boriladi.

VAQT	Temperatura ko‘rsatkichi	Byuretkandagi xom ashyoning sathini o‘zgarishi
Tajriba boshlandi …soat ….daqiqa
5 daqiqadan so‘ng
10 daqiqadan so‘ng
15 daqiqadan so‘ng
20 daqiqadan so‘ng 25 daqiqadan so‘ng
Tajriba oxiri……soat ….daqiqa

Tajriba tamom bo‘lgandan so‘ng xom ashyo berishni to‘xtatamiz.

Qurilmani ichidagi xom ashyobug‘larini siqib chiqarish uchun sistemaga azot beramiz. Tajriba davomida katalizatorni sirtiga koks o‘tirgan bo‘ladi. Navbatdagi tajribani boshlashdan ilgari bu koksni havodagi kislorod yordamida 500 oS da yondirib yuborish kerak. Bu jarayonni regeneratsiya deyiladi.