Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта масус таълим вазирлиги

Hisob qismi
Mashq va boshlang‘ich ma’lumotlar
Binar qorishma – dioksan – toluol ajratish uchun rektifikatsion ustunni hisoblash. G_D=1000 kg/soat, x_F=45% (mol.), x_D=90% (mol.), x_W=2% (mol.). ustundagi bosim 600 mm.sim.ust.ni tashkil qiladi. Bug‘ muvozanati va t-x,y diagramma quyida tasvirlangan.
Jadval 3.1. Bug‘ tarkibi muvozanati haqida ma’lumot.

x%, мол.	y^*%, мол.	t	р	Rasm. 3.1. t-x,y koordinatalarda doimiy bosim ostida bug‘ va suyuqlikning muvozanati diagrammasi.
8,7	12,9	100,72	600
15,2	20	99,58
23,2	31,8	98,38
31	40,6	97,38
41,8	51	96,16
44,9	53,5	96,08
51,4	59,7	95,38
62,2	68,9	94,55
70,5	74,9	94,31
80,6	83,1	93,93
90,8	92	93,65

Rektifikatsion ustunning hisobi uning asosiy geometrik o‘lchami-diametri va balandligini aniqlashga keltiradi. Ikkala parametr ham bir muncha miqdorda ustunning gidrodinamik ish rejimida aniqlanadi. U esa o‘z navbatida, fazalarning fizik hususiyatlari va tezligiga, hamda nasadkasining tipi va o‘lchaminin eng to‘g‘ri tanlovi muayyan texnologik jarayonda ajratishga ketadigan umumiy sarf-harajatni texnik-iqtisodiy tahlili asosida amalga oshiriladi.

Nasadkaning tipi va o‘lchamini tahminan quyidagi mulohazalardan kelib chiqqan holda tanlash mumkin. Nasadka o‘lchami qancha katta bo‘lsa, uning erkin hajmi shuncha katta bo‘ladi va kelib chiqadiki, unumdorlik ham oshadi. Ammo, solishtirma yuzaning kichikligi oqibatida yirik nasadkalar samaradorligi birmuncha past. Shuning uchun katta o‘lchamdagi nasadkani yuo‘ori samaradorlik zarur bo‘lganda qo‘llash mumkin. Bunda ajrati mahsulotlari tozaligi birmuncha past bo‘ladi.
Rektifikatsion kolonnalarda agressiv suyuqliklarni ajratish uchun uchun va qurulmaning tez-tez tozalab turish talab qilmagan hollarda, odatda Rashigning chinni halqalari qo‘llaniladi.
Ammo, bunday xalqalarning solishtirma yuzasi kichikligi oqibatida va mazkur berilgan suyuqlikning yomon ajralishi natijasida, bu holat uchun 35x35x4 o‘lchamli Pall kerakmik xalqasini olamiz. Bunday nasadkaning solishtirma yuzasi а=165 m²/m³ , erkin hajmi ε=0,76 m3/m3 , to‘kilish zichligi 540 kg/ m³, d_э=0,018 m³ ga kerak bo‘lgan donalar soni 18500.
Nasadkali kolonnalar turli gidrodinamik rejimda ishlashlari mumkin: plyonkali, emulgatsiyalaydigan va boshqalar. Yuqori mahsuldor ustunlarda jarayonni emulgatsiyalaydigan rejimda amalga oshirish ajralish samaradorligini keskin tushishiga olib keladi. Bu narsa suyuqlikning qayta aralashuvi oshishi va qurilma kesimidagi bug‘ tezligining bir tekis emasligi bilan tushuntiriladi.
Shuning uchun ustunning plyonkali ish rejimini tanlaymiz.