Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махус таълим вазирлиги алишер навоий номидаги самарқанд давлат



Download 1,96 Mb.
Pdf ko'rish
bet161/194
Sana23.02.2022
Hajmi1,96 Mb.
#147918
1   ...   157   158   159   160   161   162   163   164   ...   194
Bog'liq
Axborot xavfsizligi

Дарс ўтиш воситалари: синф доскаси, ўқув-услубий қўлланмалар, компютер
машғулотга доир слайдлар, машқ ва масалалар тўплами. 
Дарс ўтиш усули: суҳбат, мустакамлаш, намойиш, амалий ишлаш. 
Дарснинг технологик харитаси:-80+80 минут. 
Ташкилий қисм: хонанинг тозалиги, жиҳозланиши, санитария ҳолати, талабаларнинг 
давомати-2+2 минут. 
Талабалар билимини баҳолаш: ўтилган мавзуни қисқача такрорлаш, талабалар билан 
савол – жавоб ўтказиш ва баҳолаш- 20+20 минут. 
Янги мавзу баёни: -30+30 минут. 
Мавзуни ўзлаштириш даражасини аниқлаш ва мустаҳкамлаш-20+20 минут. 
Синов саволлари – 5+5 минут. 
Уйга вазифалар бериш – 3+3 минут.
 
Мавзу баёни 
Қисқача назарий маълумот: 
Гамилтон 
маршрутларига 
асосланган 
усулда 
ҳам 
ўрин 
алмаштиришлардан 
фойдаланилади. Ушбу усул қуйидаги қадамларни бажариш орқали амалга оширилади. 
1-қадам. Дастлабки ахборот блокларга ажратилади. Агар шифрланувчи ахборот узунлиги 
блок узунлигига каррали бўлмаса, охирги блокдаги бўш ўринларга махсус хизматчи символлар-
тўлдирувчилар жойлаштирилади (масалан, *). 
2-қадам. Блок символлари ёрдамида жадвал тўлдирилади ва бу жадвалда символнинг 
тартиб рақами учун маълум жой ажратилади. (1 - расм) 
3-қадам. Жадвалдаги символларни ўқиш маршрутларнинг бири бўйича амалга 
оширилади. Маршрутлар сонининг ошиши шифр криптотурғунлигини оширади. Маршрутлар 
кетма-кет танланади ёки уларнинг навбатланиши калит ёрдамида берилади. 
4-қадам. Символларнинг шифрланган кетма-кетлиги белгиланган Л узунликдаги 
блокларга ажратилади. Л катталик 1-қадамда дастлабки ахборот бўлинадиган блоклар 
узунлигидан фарқланиши мумкин. 
Дешифрлаш қилиш тескари тартибда амалга оширилади. Калитга мос ҳолда маршрут 
танланади ва бу маршрутга биноан жадвал тўлдирилади. 
1-расм. 8-елементли жадвал ва Гамилтон маршрутлари вариантлари. 


























181
Жадвалдан символлар елемент номерлари келиши тартибида ўқилади. 
Мисол. Дастлабки матн Т
0
«Ўрин алмаштириш усули»ни шифрлаш талаб етилсин. Калит 
ва шифрланган блоклар узунлиги мос ҳолда қуйидагиларга тенг: К=<2,1,1>, Л=4. Шифрлаш 
учун 2.5-расмда келтирилган жадвал ва иккита маршрутдан фойдаланилади. Берилган шартлар 
учун матрисалари тўлдирилган маршрутлар 2.6-расмда келтирилган кўринишга ега. 
2 - расм. Гамилтон маршрути ёрдамида шифрлаш мисоли. 
1-қадам. Дастлабки матн учта блокка ажратилади. Б1=<Ўрин_алм>, Б2=<аштириш->, 
Б3=<усули**>; 
2-қадам. 2,1,1 маршрутли учта матриса тўлдирилади; 
3-қадам. Маршрутларга биноан символларни жой-жойига қўйиш орқали шифрматнни 
ҳосил қилиш. 
Т
1
=<НМЛИЎРА_ТИШАРИ_ШТОЕМДИ**> 
4-қадам. Шифрматнни блокларга ажратиш.
Т
1
=<НМЛИ ЎРА_ ТИША РИ_Ш ТОЕМ ДИ**> 

Download 1,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   157   158   159   160   161   162   163   164   ...   194




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish