Œзбекистон республикаси олий ва œрта махсус

Äàñòãî õëàðäàí
ôî éäàëàí èø
âàêòè
Иш вакти
Унумли
Унумсиз
Сабабсиз
йукотилган
Ортикча иш
вакти
Бекор тухтаб туриш вакти
Технологик
Ташкилий
Регламентсиз
Ðåãëàì åí òëè
Èø ÷èãà áî ãëèê
бœлган
Ì àø èí à õèçì àò
ига
бîãëèê бœлган

---

Texnikaviy normalashda xronometraj tekshirishlarining muxim axamiyati ishlab 
chikarish shart-sharoitlariga asosiy va yordamchi texnikaviy normalarni 
aniklash, ishlab chikarishda ilgor ishchilarning okilona ish usullaridan 
foydalanish, ularni boshka ishchilarga tarkatish asosida topshiriklarni 
bajarishda ish joylarida ishlab chikarishni takomillashtirishdan iboratdir.
10.4 Turli ishlar uchun vaqt sarfi va mehnat sarfi normalarini yaratish 
Yukorida sarf bulgan vaktlar tarkibini bilgandan sung texnikaviy vakt 
normasi kuyidagi formula asosida aniklanadi: 
ÂÍ = Òÿ + Àèø – ¨ð + Áá + ÁÁá 
bu erda: VN - texnikaviy vakt normasi; Tya - tayyorlash va yakunlash vakti; 
Aish - asosiy ish vakti; 
Yor -brdamchi ish vakti; Xk - ish joyiga xizmat kursatish vakti; B b - ishchiga 
bog’liq bulgan dam olish vakti, B 66- ishchiga bog’liq bulmagan dam olish 
vakti. 
Asoslangan texnikaviy normani belgilash ishchining vaktidan unumli 
foydalanishini taxlil kilish asosidan unumli vaktni sarflash yoki uning 
extiyojlarini aniqlash imkonini beradi. 
Sanoatdagi ayrim korxonalarda kullaniladigan vakt va ishlab chikarish 
normalari zamonaviy texnika va texnologiyaga mos emasligi okibatida 
ishchilarning urtacha oylik ish xaki va mehnat unumdorligi kursatkichi pasayishi 
xolati ruy berishi mumkin. Shuning uchun mehnatni normallashtirish va uni 
vakt-vakti bilan kayta kurib chikilishi, korxonada ishlab chikarish 
samaradorligini oshirishiga zamin buladi. 

---

ÌÀÂÇÓ ÁO’ÉÈ×À ÍÀÇÎÐÀÒ ÑÀÂÎËËÀÐÈ: 
1.
Ish vaqtini o’rganish nima uchun kerak va uni mehant unumdorligini 
oshirishdagi axamiyati.
2.
Normal ish vaqti balansi elemenlarini mohiyatini tushuntirib bering.
3.
Ish vaqti fotografiyasi usuli nima uchun kerak. 
4.
Ish vaqti fotografiyasi usulini qanday turlari mavjud.
5.
Xronometraj usuli afzalliklarini ko’rsatib bering.
6.
Ishlab turgan normalarni qayta ko’rish nima uchun zarur.