Œзбекистон республикаси олий ва œрта махсус

 
15-bulim. 
INSONGA КUYILGAN TALAB VA UNING POTENЦIALI 
 
15.1 "Ishchi kuchi", "Inson kapitali", "Mexnat potensiali" tushunchalari. 
Iktisodiy fanlar uchun an’anaviy bulgan muammolardan biri mehnat 
unumdorligiga inson xarakteristikasi (sifati) ta’siri xisoblanadi. 
Insonni iktisodiy jarayonlarda ishtirok etish imkoniyatlariga karab "ishchi 
kuchi" va "inson kapitali" tushunchalari kullaniladi. 
Ishchi kuchi tushunchasi insonni mehnatga kobiliyati ya’ni uni jismoniy 
va intellektual ma’lumotlarini ishlab chikarishda kullanishi tushuniladi. 
Amaliyotda ishchi kuchi deganda uni sogligi, ma’lumoti va professionalligi 
tushuniladi. 
Inson kapitali bu insonni sifat jixatidan belgilari yig’indisi bulib, buning 
natijasida inson oila korxona uchun va jamiyatga daromad manbai keltiradi. 
Mehnat potensiali kuyidagi komponentlarni uz ichiga oladi: 
1.
Jamiyatni foydali faoliyatida asab-fiziologik imkoniyatlarini ishtirok 
etishi. 
2.
Normal sosial munosabatlarda ishtirok etish imkoniyatlari. 
3.
Yangi goya, usul va intilishlarda ishtirok etish va kobiliyati. 

---

4.
Uzini tutishni rasionalligi. 
5.
Ish turlarida bilim va malakani etarligi. 
6.
Mehnat bozoriga taklifi. 
Yukoridagilarga ilova kilib, mehnat potensialini kuyidagi elementlari 
kiritamiz
a). Soglik. 
b) Jamoada ishlashni bilish. 
v) Ijodiy potensial. 
g) Faollik. 
d) Tashkilotchilik. 
e) Ma’lumotlilik. 
j) Ish vakti resurslari. 
i) professionallik. 
Yukoridagi-kursatgichlar fakat bir kishiga taallukli bulmay, balki mehnat 
jamoasi, korxona personali va mamlakat axolisiga tegishli xisoblanadi.