Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълимвазирлиги мирзо улуғбек номидаги

SUV RESURSLARIDAN SAMARALI FOYDALANISH 
A.Abidqoriyev I.f.n dots.Z.Xolmatova talaba-Andijon Davlat Universiteti 
 
Hozirgi kunda suv resurslarini boshqarish va samarali foydalanish 
dunyoda dolzarb muammoga aylanib kelmoqda.Qishloq xo‘jalik ekinlari, 
xususan g‘o‘zadan mo‘l xosil olish suvdan to‘g‘ri va oqilona foydalanishga 
bog‘liq. 
Hozirgi vaqtda gidrosferadagi barcha suvlarning 95,5 % dunyo okeanining 
sho‘r suvlariga to‘g‘ri keladi. 1,73% qismi muzliklarda joylashgan va 1,70% yer 
ostidagi suv zahiralariga to‘g‘ri keladi.Yer yuzida hozirgi vaqtda inson bevosita 
foydalanishi mumkin bo‘lgan chuchuk suv miqdori gidrosferadagi umumiy suv 
hajmining tahminan 0,3 % tashkil qiladi.Dunyo aholisi tez suratlarda o‘sib 
borayotgan hozirgi vaqtda 800mln.dan ortiq kishi suv yetishmasligi sharoitida 
yashaydi va 60% dan ortiq, aholi sifatli ichimlik suvi bilan ta‘minlangan 
emas.Yer yuzida hozirgi vaqtda suv yetishmasligining asosiy sabablari mavjud 
chuchuk suv manbalarining materiklarda va ayrim mamlakatlar bo‘yicha notekis 
taqsimlanishi va qishloq xo‘jaligi,sanoat korxonalarida suvdan oqilona 
foydalanmaslikdir. 
Malumotlarga ko‘ra, 1 tonna paxta olish uchun 10000 tonnagacha,1 tonna 
sun‘iy kauchuk olish uchun 3000 tonna, 1tonna nikel olish uchun 4000 tonnadan 
ortiq suv sarflanadi.Dunyo bo‘yicha yerni sug‘orish uchun o‘rtacha 8-12ming m3 
suv sarflanadi. Maishiy ehtiyojlar uchun ishlatiladigan suvning o‘rtacha miqdori 
ham oshib bormoqda.Masalan, dunyo bo‘yicha shaharlarda o‘rtacha kundalik suv 

---

24 
sarfi aholi jon boshiga 200 litrni tashkil qilsa,bu ko‘rsatkich Germaniyada 250 
litr, O‘zbekistonda 700 litr,Rossiyada 750 litrni tashkil etadi. 
Keyingi vaqtlarda suvdan to‘g‘ri foydalanmaslik oqibatida insonlar uchun 
juda ko‘plab qiyinchiliklar yuzaga kelmoqda. Jumladan,Orol dengizida buzilgan 
ekologik muozanat O‘zbekiston,Qozog‘iston va Turkmaniston respublikasida 
yashayotgan juda ko‘plab fuqorolarga qiyinchiliklar olib keldi. 
Suv resurslarini to‘g‘ri taqsimlash 
va oqilona foydalanishdagi 
muommolarni hal etishda Prezidentimiz I.A Karimov ning tashabbusi bilan 
Amudaryo va Sirdaryo suvlardan foydalanuvchilar uchun koordinasiya 
komissiyasi tuzilgan. 
Umuman olganda bunday holatlarni bartaraf etish uchun quyudagilarni 
amalga oshirishimiz lozim; 
-Sug‘orish tarmoqlari, kanallari,kichik suv havzalarni qo‘l kuchi 
yordamida tozalash. 
-Mahalliy o‘g‘itlar jamg‘arish va leqal oqizish. 
-Qishloq xo‘jalik ekinlarini suv taminotini hisobga olgan holda 
joylashtirish. 
- Suv yaxshi yetib bormaydigon yerlarga,suvga chidamli navlarni ekish. 
-Xo‘jalik ekinlarini,xususan chigitni plyonka ostiga ekish, hamda And-
35,And-36 kabi navlarni suv tanqis bo‘lgan yerlarga joylashtirish. 
-Takroriy ekinlarni ekishni yo‘lga qo‘yish. 
-Suvni iqtisod qiluvchi yangi tehnalogiyalardan foydalanish. 
-Nasos stansiyalarni,elektr tarmoqlarni taminlash. 
Xulosa qilib aytganda,suv resurslaridan oqilona foydalanish,qishloq 
xo‘jaligida katta ahamiyatga egadir.Sug‘orishda yangi tehnalogiyalardan 
foydalanish va joriy qilish orqali ko‘plab yutuqlarga erishiladi. Xaqiqatdan ham 
suv resurlarini to‘g‘ri taqsimlash va ulardan oqilona foydalanishimiz zarur. Xar 
bir tomchisuvdan oqilona foydalanishimiz,kelajak avlotlarimizni farovon va 
to‘kin sochinlikda yashashi kafolatidir.