Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ ва

а) ташқи ва ички факторлар таъсирида хромосомалар ва генлар 
фаоллигини (активлигини) ортиши. 
б) ситоплазмадаги рибосомалар ва А-РНК иштрокида махсус оқсиллар 
синтезланиши. 
в) оқсил малекуласининг морфофизиологик қайта тузилиши натижасида 
организм ҳужайраси, белги ва хусусиятларининг ривожланиши. 
Оқсил молекуласини синтезланишида генлар таъсирини ўрганиш 
микроорганизмларда олиб борилган. 
Кўп йиллик илмий изланишлар организм белги ва хусусиятларининг 
шаклланиши генлар назоратида юзага чиқишини исботлади. Ота-онадан 
авлодга генлар жинсий ҳужайрадаги хромосомалар орқали ўтади. Ҳар бир ген 
бирор белгини ривожланишини назорат қилади. Лекин сони кўп бўлиб, баъзан 
аллел эмас генлар ўзаро таъсирида янги белги ва хусусиятлар ҳам намоён 
бўлади. 
Шундай қилиб, ҳар бир янги авлодда белгилар ривожланиши генлар 
таъсирида янгиланади. Ирсий ахборот генотипдан фенотипга томон, гендан 
белгига ҳужайра бўлиниши, оқсил синтези жараёнида юз беради. Ҳозирги 
вақтда ҳам генетиканинг муҳим масалалардан бири – организм индивидуал 
ривожланишини билиш ва бошқариш бўлиб келмоқда. Бунинг учун реакция 
нормаси, хилма-хил ташқи муҳит факторларининг генотипни намоён бўлишга 
таъсирини ўрганиш зарур.
 
Саволлар: 
 
1.
Индивидуал ривожланиш тушунчасининг моҳиятини очиб беринг. 
2.
Генотип ва фенотик ген, геном тушунчасини таърифлаб беринг. 
3.
Генларни табақаланиши қандай юз беради. 
4.
Онтогенез нима, алоҳида мисоллар билан тушунтиринг. 
XI-БЎЛИМ. ПОПУЛЯЦИЯ ГЕНЕТИКАСИ.

---

65 
14-МАВЗУ: ПОПУЛЯЦИЯЛАР ГЕНЕТИКАСИ. 
Режа: 
1. Популяция ва соф линия тўғрисида тушунча. 
2. Харди-Вайнберг қонуни. 
3. Популяцияларда фенотиплар, генотиплар ва аллеллар нисбатини 
хисоблаш. 
4. Популяциялар структурасига танлашнинг таъсири. 
5. Популяцияларга мутасия ва миграсиянинг таъсири, генетико-
автоматик жараён. 
6. Генетик гомеостаз ва популяциялар полиморфизми.