Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги

5.Капитал қўйилмалардан фойдаланиш самарадорлигини 
ошириш имкониятлари 
 
Қишлоқ 
хўжалигида 
капитал 
қўйилмалар 
самарадорлигини
оширишнинг фойдаланилмаган анчагина имкониятлари мавжуд. Улар 
қуйидагилар иборат: 
1.Капитал қўйилманинг комплекслигини ва пропорционаллигини 
таъминлаш. ўсимликчиликда қишлоқ хўжалиги техникасига, ерларни 
мелиорациялашга, 
деҳқончиликни 
кимёлаштиришга 
маблағни 
уйғунлаштириш зарур. Чорвачиликда бино ва иншооатларни қуриш 
харажатларини асосий сермаҳсул подани яратиш, шунингдек комплекс 
механизацияни жорий қилиш харажатлари билан қўшиб олиб бориш 
муҳим аҳамият касб этади. Бундан ташқари мелиоратив тадбирлар 
ҳисобига озуқа базасини яхшилаш, озуқа цехлари ва омухта ем заводлари 
ва цехлари қурилиши билан боғлаш зарур; 
2.Воситаларни сарфлаш ва иқтисодий самара олиш ўртасидаги
вақтни, фарқни қисқартириш, айниқса капитал қурилишда. Қишлоқ 
хўжалигида қурилишда капитал қўйилмалар ҳажми йилдан-йилга ўсиб 
боради ва бир вақтнинг ўзида тугалланмаган қурилиш ҳажми кўпаяди. 
Бунинг асосий сабабларидан бири қурилишлар муддатининг чўзилиб 
кетиши. Ҳозир қишлоқ хўжалик объектлари қурилишининг ўртача 
меъёрий муддати 3,5 йилни ташкил этади; 
3.Маҳаллий қурилиш материалларидан фойдаланиш, тежамкорлик
режимига қаттиқ риоя қилиш, шунингдек қурилиш-монтаж ишларини 
юритишнинг илғор методларидан фойдаланиш ҳисобига ишлаб чиқариш 
ва ноишлаб чиқариш капитал қурилишининг тежамкорлигини ошириш. 
4.Ишлаб чиқариш бинолари ва иншоотлари хусусиятларига қараб, 
ҳаракатдаги асосий воситаларнинг реконструкциясига инвестицияни
кўпайтириш. Реконструкцияга кетган харажатлар янги қурилишга 
ташланган маблағларга қараганда 2-2,5 марта тезроқ қопланади, бунда 
асосий воситаларнинг маънавий эскириши муддати 10-15 йилга 
сурилади; 

---

190 
5.Қурилишдаги капитал қўйилмаларни керакли меҳнат ва моддий
ресурслар билан, айниқса қурилиш материаллари билан тўла таъминлаш; 
6.Хўжалик ҳисоби муносабатларидан фойдаланиш асосида капитал
қурилиш муддатларининг қисқариши ва қурилиш-монтаж ишларидаги
тежамкорлик 
ва 
сифатни 
ошириш 
учун 
ходимлар 
моддий 
манфаатдорлиги; 
7.Қишлоқ хўжалиги экинлари ҳосилдорлигини ва чорва моллари 
маҳсулдорлигини ошириш имкониятларидан тўлароқ фойдаланиш ва ҳ.к.