Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Ўзбекистои Ресиубликаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги

Тупирган май ж ом ига, ул касоф ат йўлидан қайг,
Алдама элу-ҳалкни, юракдан чин сўзинг айт,
Қучиб дўстларинг ОМОН-омонга ўхшайди-ку.
* * *
Болаларга оз-оздан бўлса ҳам спиртли ичимлик бериб туриш -
жиноятдир.
(Киген)
* * *
Шаробхўрликнинг ҳосили икки нарса:
Ё беморлик, ё девоналик.
(Кайковус)
* * *
Ота-оналар ичади-ю, бола_аар жабр-зулмини тортади.
* * *
Одамни йиллар эмас, балки ёмон одатлар қаритади.
“Эй фарзанд, билғилки донишмандлар уйқуни кичик ўлум дебдулар. Ул 
жиҳатдин ўлғон киши ухлағон била баробардур ва бу икковининг ҳам ҳеч 
бири оламдин огоҳ эмаслар.
Кўп ухламоқ ёмон одатдурки, баданни суст ва табиатни вайрон қилур, 
юзнинг суратин бошқа холга қйлантирур...
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Уйку бехякмат ёратилмайди, балки барча ҳайвонотиинг роҳат ва 
осойишлари учун яратилди. Аммо, уйку учун кўп вақг сарф қилиб, кундузни 
кечага айлантирмоқ ҳиқматдин эрмасдур.”
* * *
Бефойда ҳаёт бевақт ўлим билан баробардир
* * *
“Инсониятга дог солувчи ўнта жипоятдан тўққистаси вино ичиш 
туфайли содир бўлади”
* * *
Ичилган спиртли ичимликлар одамни ҳайвон ва йирткич қилади.
(Ф. Достоевский)
Ичкилик - болаларнинг касалманд ва нимжон бўлиб ўсишларининг 
сабабчисидир.
(Г иппократ)
* * *
“ Майхўр қисматида икки ииҳоят • 
бири беморлигу, бири жиноят
Ким бўлса нафс ила майнинг қурбони, 
Ҳисоблаиг суст анинг онги, виждони.
Ким сенга май ила берди ҳамият 
Ул эрур риёкор, ҳам бузуқ ният.
Бизнинг умр қисқа эмас,
Уни ўзимиз қисқа қилиб қўямиз.
(Кичкина Сенека)
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Маданиятли 
кишилар 
ҳам 
мастликда 
ўз 
қиёфаларини 
йўқотиб, 
инсонпарварликдан чиқадилар. (Жюль Верн)
* * *
Инсон учун хаётда энг қимматли ва энг муҳим нарса бойликми ёки 
шон-шуҳратми деб донодан сўрадилар. Доно жавоб берди:
На бойлик ва на шуҳрат инсонни бахтли қила олади. Касалманд 
шоҳдан соғлом гадо бахтлидир.
“Инсон учун биринчи бахт унинг соғлиғи, иккинчиси - гузалликдир”.
* * *
...“Ватани йўкиинг иймони йукдир”...
* * *
Ровийлар дерларки 
“Бу алдовчи дунё киши билмасдан еб-ичиб 
кўядиган заҳарга 
ў х ш а р ” .
* * *
Яратганга ва инсонларнинг бир-бирига ва асосан эрнинг хотинга, 
хотиннинг эрга муҳаббатидангина соглом, яхши-комил зурриётлар келиб 
чиқади ва шундагина оилага муҳаббат, жамоага муҳаббат ва ўзининг 
киндик қони тўкилган тупроғига, Она-Ватанга муҳаббат туйғуси орта 
боради.
Таъкидлаш жоизки, қаерда, қачон ва кишилар ичида кимдаким илм ва 
ҳунарни тушунмас ва қадрига етмас екан, ўша ерда одамлар - кишилар 
молу - дунё, мансаб ва бойлик ортидан мусобақа қилишга ружу қўяр 
эканлар,бундай кимсаларда - инсоф, диёнат, виждон ва одамийлик 
тушунчалари борган сари пасая боради, ҳатто нопокликлар ва дўзахийлик 
ботқоғига бота борадилар.
* * *
Мастлик гирт ақлсизлик, у бизни истеъдодларимиздан маҳрум этади..
(Солон)
* * *
Зиғирдек ичкилик ҳам ҳаётбахш фикрларнинг йўлини тўсади, у 
туғилган пайтдаёқ йўқ қилади.
(Г.Гелмгольц)
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Соч окармасдап, ёш гўзал сўлмасдан,
Қуёш оқ булут парда билан қопланмасдан,
Зебо тунлар кексалик чандирлари билан алмашинмасдан, 
Қон суюлиб рангсиз бўлмасдан,
Такдир жаррохи кўзнинг асаб нурини қирқмасдан,
Алдамчи вақт гул юзларга қаҳрабо талқонин сочмасдан, 
Анор беҳига айланмасдан,
Кўз қариликдан қизил юзлар бужмаймасдан бурун, 
Баҳор-ёшликни зинхор бекорга совурма!
( Синдбодномадан).
#
Биринчи қадаҳ чанқоқни босиш учун, иккинчиси - хурсандчилик, 
учинчиси - кайф қилиб ҳузурланиш, тўртинчиси эса - ақлдан озиш учун 
ичилади.
( Анахарсис )
* * *
Май барча “Ярамасликлар онасидир”... Ёмонроқ ичувчи унга магруброк, 
ҳар қанча ёмонлиги кўринса унинг кошида севимлироқ. Бир култум май 
ичиб маст бўлганлардан эшитилган тартибсиз ашула - телба итлар 
увиллашганларидан нишона.
* * *
Шаробни то хушдин кетгунча ичиб,
Мўйлабларинг ифлос этсанг беҳаё.
Бу нопок мўйлабни кучуклар келиб,
Сийдик билан ювса сенга шу раво.
( Абдурахмон Жомий)
* * *
Гар ичса киши май, 
шалоқ маст бўлур,
Сири фош бўлур, 
иши ҳам суст бўлур.
Билимли май ичса, 
билимсиз бўлур,
Билимсиз май ичса, 
тубан паст бўлур.
(Юсуф Хос Хожиб)
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ичкиликка ўргатиб охир пиёниста қилиб,
Узларидек, соғни ҳам қилдилар чўлоғлар.
(Муқимий)
* * *
Ватанимизда ишлаб чиқарилган автомобилларнинг одатда бешта тезлнги 
бўлади: тўрттаси олдинга тортса, битгаси орқага тортади. Бу маст бўлмаган 
хайдовчиларга тааллуқли эмас, улар пича спиртли ичимлик отиб олгандан 
кейин 
кўпроқ 
“ОЛТИНЧИ” 
тезликдан 
фойдаланишади. 
Статистика 
маълумотларининг кўрсатишича, ана шу тезликка ўтилгач ҳайдовчи шахсга 
ДАН инспекторининг қизикиши ўз-ўзидан ошади. 
(Муаллиф)
* * *
Донолар мастлик қилмас,
ОқиДлар май ичмас.
Ўзин билган хар киши,
Пастликка қадам қўймас.
(Абдулмажид Саноий)
* * *
Ичкиликка топилур кўп баҳона:
Маъракалар, висол, видо, тарона,
Сабаб бўлар қўйди-чиқди, тўй, байрам,
Янги йил ҳам, яхши бўлган шикор ҳам, 
Соғаймоқлик, янғи ҳовли олмоқлик,
Шодлик, афсус ёки ғамда қолмоқлик,
Сабаб бўлар яна мукофот, мансаб,
Росмана бир ичкилик бор - бесабаб!
(Роберт Бернс, шотланд шоири)
# * *
Одамларни қадим замонлардан ўз гирдобига тортиб келган ва ундан 
жуда ҳам катта ўлпон (жарима) олган ва олиб келмоқда:
Еш умрини ҳазон қилади, танасидан мадорини олади, қувватини 
кетқазади, инсониятнинг энг яхши одамларини халокатга йўлиқтиради.
( Жек Лондон)
Ароқ ичган киши Тавротда, Инжилда,
Забурда, Қуръонда лаънатлангандир.
«Ичкилик ҳар қанча оздан бошлансин, инсонни 
мутлақо бир кун ароқхўр ҳолига келтиради ва охири ё қамоқ ё қабр»
(Муҳаммад Зоҳид Қутқу)
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Озгина ичасан, яна ичгинг келади,
Оз-оз ичасан - ичгинг келаверади.
Яна ичмоқ истайсан,
Баҳона қидирасан- ичасан,
Ичмасдан туролмайсан!
Энди эса алкоголли ичимликларни 
Топиб ичасан.
Уйда - ичасан, тўйда - ичасан,
Унда ичасан, бунда - ичасан.
Туғилганда-ичасан, ўлганда- ичасан, 
Ичаверасан-ичаверасан.
Аммо танинг емирилаётганини пайқамайсан.
Вақт келиб,соглигингдан 
Айрилганингда ҳам - ичасан.
Кейинги пушаймон - ўзингга душман.
(Муаллифдан)
* * *
Азиз ўқувчи! Маълумки, кўпинча чеккан киши ичади ёки аксинча — 
ичган киши чекади. Хаттоки ушбу ҳолат айрим шахсларда унинг турмуш 
тарзига айланган. Демак, яна энг ёмони у ўз организмини икки томонлама 
захарлайди. Шу муносабат билан қуйидагига эътибор беришингизни 
сўраймиз.
Д иққат, диққат. Янгилик!
М ўъжизавий даволаш усули
РУҲИЯТ ОРҚАЛИ ДАВОЛАШ
(ПСИХОТЕРАПИЯ)
Журналист Лион Измайлов тасодифан бир киши билан учрашиб, узоқ 
суҳбатда бўлиб, қуйидаги ажойиб суҳбатнинг шохиди бўлди. Суҳбатдоши 
ичкиликбоз бўлиб қолган экан. Хонадони доимо нотинч, уруш-жанжалдан 
иборат экан. У ичкиликни астойидил ташлашни хоҳласа, харакат қилса 
ҳам, уддасидан чиқаолмаяпти ва қуйидаги воқеани сўзлаб берипти:
Хотиним мени худди сўйишга олиб кетилган қўйдай шифокорга 
судради. Узимга қолса, ўлсам ҳам бормасдим. Нимамиш, ҳозир ичкиликни 
ташлаш оппа-осонмиш. Тугмачадай дори ичиб, кейин гипноз, ана ундан 
кейин психотерапия сеансини олсам, ҳатто байрамларда ҳам ичгим келмай 
колармиш?! Ҳой, инсон буни ҳеч қандай илмий-техника ҳам ҳал
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

қилолмайди, дедим. Қани энди, қулоқсолса. Шифокорга кирдим. 
У
кирмасимданоқсўради.
- Нима. сиз ичишни ташламоқчимисиз?
- Хотиним ташлатмокчи. - дсдим ростига кўчиб.
- Сиз-чи? 
.
- Мен ташлашни хохдамайман.
- Тўғри қиласиз, боринғ ичаверинг. Ҳар кўтарганда "саломатликка" 
дейиш эсингиздан чиқмасин.
Ҳайрон бўлиб ялина бошладим.
- Дўхтир, балки ташласаммикин-а?
- Нима бало, ақлдан оздингизми? Нега ташлашингиз керак экан?!
- Нега бўлардн, бундоқ олиб қараганда ичкилик кони зиён-ку.
- Э, қаердан олдингиз бу гапни, масалан сизга қандай зиёни бор?
- Хўш, масалан мен ичиб олсам, муштлашувни бошлайман.
- Тўппа-тўғри, ичиб олсанг-у муштлашмасанг нима қизиғи бор,кейин 
нимани эслаб юрасан?
- Мен шундоқ ҳам эрталаб ҳеч балони эслолмайман. Кўзимпи 
тагидаги мана бу кўк чироқни кўриб, муштлаШганимни тушунамаи.
- 
Яхши-ку, 
агар 
эслаганингизда ўша 
одамни топиб, 
тағин 
муштлашишга тўғри келарди. Балки бу томониям кўкарармиди?
- Яна ҳалиги мастлигимда сира ўзимни тутолмайман. Транспортда 
ҳам болахонадор қилиб сўкинаман.
- Хўш, нима бўпти, соғлигингизда бунақа қилолмайсиз-а?
- Йўқ.
- Нима, бир умр оғзингизга тош солиб ўтмоқчимисиз?!
- Мен унинг гапларига шоша-пиша иикор қила бошладим.
- Хўп. бунисиям майли, яиа мен маст бўлиб кўчада ухлаб қоламан-да.
- Тагин ҳам яхши. "Тоза ҳаво — танга даво", шабадагина! Ҳушёр 
одамнинг хаёлига ҳам келмайди кўчада ухлаш.
- Кейин хотиним қарғашни бошлайди-да.
- Бу ҳам ичганингиздан. Кўпроқ ичсангиз қарғиш қулогингизга 
кирмасди. Кўпроқ ичиш керак, оғайни.
- Кейин нима бўлади?
- Хотинингиз бутунлай кетиб қолади, болаларини етаклаб... 
Қутуласиз, қўясиз...
- Йўғ-е, уларсиз мен нима қиламан?
- Э, сизга маза бўлади-ку. Улар борида сўкинолмайсиз, уйда болта 
кўтариб югуролмайсиз, кўчада бемалол ухлолмайсиз?! Ёлғиз ўзингиз 
бўлсангиз маза! Оила йўқ, пулни ҳеч кимга бермайсиз. Маош олдингизми, 
ўша куниёқ ҳаммасини ичиб маза қиласиз...
- Кейии нима бўлади? — дедим шифокорнинг гапларидан довдираб. 
У эса хотиржамлик билан давом этарди.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

- Кейин унисидан беш юз, бунисидан бир минг сўм олиб яшайверасиз.
- Ҳеч ким пул бермай қўйса-чи?
- Унда садака сўраш мумкин. Шундоқ қўл чўзиш қийинми, барибир 
кўчада ётасиз-ку!
. - Менга ўхшаган туппа-тузук одамга ким садақа беради?
Шифокор хохолаб кулиб юборди.
- Туппа-тузук! Нима деяпсиз? У пайтга келиб, хамма сизга ачиниб 
қарайдиган бўлади.
- 
Соглигим 
нима 
бўлади? 
Ахир, 
ичкиликдан 
қариганда 
"паришонхотирлик", "юрак хасталиги" деган касалликлар келиб чиқади- 
ку.
- Булардан сиз қўрқмасангиз ҳам булади! Чунки узоқ яшамайсиз!
Бу сўзларни эшитиб, кўз олдим қороигилашди. Зўрга ғўлдираб:
- Нима, тез орада ўламанми? — дея олдим холос.
Нима деяпсиз ошна? Ҳали кўп яшайсиз. Уч йил — буниси аниқ, балки 
беш йил яшаворарсиз!
- Кейин-чи?
- Кейин бирорта деворнинг тагига гуппа қулайсиз-у қайтиб 
турмайсиз.
- Йўғ-е, хотиним, болаларим нима бўлади?
Қанақа хотин, қанақа болалар? Бунақа эр билан яшаб ўтадиган аҳмоқ 
хотин бор эканми? У аллақачон бошқа эрга тегиб кетган бўлади!
Шу ерга келаганда чидаб туролмадим. Хонадан отилиб чиқдим ва 
хотинимга қичқирдим:
- 
Тамом, 
бугундан бошлаб ичкиликни 
ташлайман! 
— деб 
юборганимни ўзим ҳам билолмай қолдим ва шундай бўлди ҳам.
Хулоса
Ҳулоса қилиб айтганда, ичкиликбозликка-алкоголизмга қарши кураш 
бутун жамоатчилик ёрдамида ҳар томонлама олиб борилмас экан, 
кўнгилдагидек натижага эришиб бўлмайди.
Ичкиликбозликка қарши курашда энг муҳимлардан бири оиладаги 
тарбияни яхши йўлга қўйишлик, мактабларда ва маҳаллаларда доимий 
тегишли чора-тадбирлар олиб боришлик, муҳит барпо қилицшик лозим. 
Матбуот, телевизор, радио, санъат соҳаси ва бошқалардан кенг кўламда 
фойдаланиш керак. Болаларини спорт билан шуғилланишлари ҳам энг 
муҳим масалалардан ҳисобланади.
Энг муҳими шуки, ичкиликбозлик- алкоголизмга қарши курашдан 
кўра унинг пайдо бўлишига қарши чора-тадбирлар, ташвиқот-тарғибот 
ишларини яхши йўлга қўйишлик, ҳар қандай имкониятлардан самарали 
фойдаланган ҳолда профилактик ишларни олиб боришликдир.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---