Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Ўзбекистои Ресиубликаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги

20-расм. Оргаиизмнинг салбий таъсирларга мослашиш
реакциясида лимфоиитларнин! қатнашиши
I лю кок'ор! и кои длар 
(ю р м о и л а р )
А д р сн а л и и
Кучли салбий
таъсир
к о и ю м н р
ьуйрак
бези
Организм
чидамлилигини
таъминлаш
Тимус 
4; 
)
бези -----
т
— Лимфатик
Иммун ҳужайралар С» •
9
ва моддалар 
» »
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

СОФ ҲАВОДА Ж ИСМ ОНИЙ М АШ ҒУЛОТЛАРНИНГ АХАМ ИЯТИ
Маълумки жисмоний тарбия масалалари уч хил кўринишда бўлади: 
мусобақаларда қатнашишлик учун, махсус мақсадлар учун, хамда умумий 
организм тарақкиётини мустахкамлаш учун. Биринчи ва иккинчи турлари 
маълум мақсадларга асосланиб махсус дастур (программа) ларга 
асосланган холда узоқ муддатларда олиб борилади ва тегишли 
мақсадларга эришилади.
Умумий 
оргаиизм 
тараққиётини 
мустахкамлаш 
учуп 
олиб 
бориладиган жисмоний тарбия юқорида айтилганлардан ташқари харакат 
фаолиятини ошириш учун асос бўлади. Бунда маълум мақсадлар учун 
жисмоний шугулланишликлар керак бўлади. Масалан: юриш, югуриш, 
сакраш, танланган спорт машгулотлари ва махсус касбий (профессионал) 
тайёргарликлар ва бошқалар.
Ж ИСМ ОНИЙ ТАРБИЯ ДАВРИДА М АЙИБЛИК 
(ТРАВМА) 
СОДИР БЎЛСА ЁРДАМ БЕРИШ ЛИК
Агарда машқ қилаётганда тасодифан ёки эхтиётсизлик қилиб уни 
олдини олмай, ўзини эхтиёт қилмай бирорта майиблик содир бўлса яъни 
тери шилиниши, урилиб кетиш, лат ейиш ва бошқа майибликлар содир 
бўлса дархол унинг чора тадбирларини бажариш керак бўлади. Бундай 
холатларда дархол ўзига ёки ўртоқларига биринчи тиббий ёрдам 
кўрсатилиши лозим.
Агарда бироз -қон оқа бошласа дархол уни тўхтатиш керак. Бунинг 
учун қўл ёки оёқда бўлса уларни танадан юқорига кўтариш стерил 
холдаги резин найчаси, камар ёки рўмолча, бинт билан боғлаб тўхташиш 
керак. Агарда бурундан қон оқса ярим ўтиришлик холатда, бошни орқа 
томонга ташлаб, бурун устига ях бўлакчасини хўл рўмолча ёки пахта 
қўйиш лозим. Бунда албатта бурунни сиқиб туриш керак. Қон тўхтамаса 
албагга шифокор ёрдам қилиши керак.
Агарда синган, чиққан бўлса дархол бўғинни ёки синган суякни 
харакатсиз холга келтириш, шина, кичкина тахтача , тўлиқ ёки қаттик 
қилиб боғлаш керак ва қўл ёки оёқни танага осиб қўйиш мумкин. Агарда 
умуртқа поғонаси лат еган бўлса, танани горизантал холатга келтириб 
тахта ёки шина қўйиб “тез ёрдам” машинасини чақириб эхтиётлик билан 
касалхонага олиб борилади.