Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш

Ишлаб чиқариш тебраниши билан алоқадор ишчилар организми функционал 
ҳолатини текшириш. 
Ишчилар қўллари капиллярлари ҳолатини текшириш. 
Вибрацион таъсирнинг дастлабки эрта белгиларини аниқлашнинг энг оддий ва яққол 
кўрсатадиган усулларидан бўлиб, кўпинча бармоқнинг тирноқ бошланган жойидаги чети 
ҳисобланади (умумий тебраниш таъсир қилганда оѐқ бармоқлари капиллярлари 
текширилади). Текширишлар хона ҳарорати шароитида ўтказилади. қўл, юрак баландлигида 
қулай ва эркин ҳолатида қўйилиши керак. Кўриладиган жойга кедр ѐки бошқа 
ѐруғлаштирувчи модда томизилади. 
Соғлом кишиларда кўрилаѐтган майдон оч – гулоп рангда, капиллярлар эса қизил 
рангда бўлади. Биринчи қатор капиллярлар тўғри қатор бўлиб жойлашиб, капиллярларнинг 
иккала ярмиси ҳам бир-бирига параллел кетади. Капиллярларнинг артериал ва айниқса веноз 
қисмида 2-3 та эгри бугри жойлари бўлиб, қон оқими тез ва бир текисда бўлади. 
Тебранишнинг дастлабки таъсири даврида капиллярларнинг стастик (торайиш) ҳолати 
намоѐн бўлади, кейинчалик эса стастик анотомик ҳолат кўпроқ бўлади. Капиллярлар 
деформацияланиб эгри-бугри бўлиб қолади. Кўпгина ҳолларда капиллярларни ажратиш 
қийин бўлади, чунки кўпинча қон томирлар майдони хиралашади, қон оқими одатда 
секинлашади. 
Вибрацион сезувчанликни ўлчаш. 
Вибрацион сезувчанлик текширилганда, унинг турли частотадаги тебранишларга 
бўлган бўсағалари аниқланади. Тебраниш амплитудасини аста-секин ошира бориб, 
текширилувчи томонидан дастлабки сезилиши мумкин катталиги аниқланади. Бунда 
текширилувчига берилаѐтган тебранишнинг барча кўрсаткичлари (частотаси ва жадаллиги) 
маълум бўлгани учун вибрацион сезувчанликнинг турли частоталардаги бўсағасини аниқлаш 
мумкин бўлади. Бу мақсадлар учун вибротестерлар (ВТ–2) асбоби ишлатилади. 

---

259 
18-расм. Капилляроскоп.