Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш

 
Назорат саволлари: 
1. Меҳнатнинг оғирлиги деб нимага айтилади ва унинг кўрсаткичлари? 
2. Меҳнатнинг кескинлиги деб нимага айтилади ва унинг кўрсаткичлари? 
3. Гигиеник таснифига асосан меҳнат шароитини синфини айтинг. 
4. Гигиеник таснифи мақсади нимадан иборат? 
5. Иш жойларини аттестациядан ўтказишда меҳнат гигиенаси врачининг роли.

---

215 
6. Профессиограммани тузиш мақсади ва мазмуни. 
7. Қайси масалаларни хал этишда меҳнат гигиена врачи зарарли ва хавфли омилларини 
аниқлайди? 
8. Меҳнат турларини айтинг. 
9. Физиологик текширувларни ўтказишнинг даври. 
10. Чарчашга олиб келувчи асосий сабаблар. 
Ҳаракат алгоритми. 
Меҳнат оғирлиги ва кескинлигини аниқлаш. 
1. Меҳнат оғирлигини аниқлаш: 

иш қувватини формула орқали ҳисоблаб чиқиш: 
А 
N = -- ----- , 
К
1 
* t

кўтараѐтган юкларнинг оғирлигини ўлчаш; 

кўчириш масофаларини ҳисоблаш; 

иш бажаришда ишчи холати (турган, ўтирган, ярим ўтирган). 
2. Меҳнат кескинлигини аниқлаш: 

қабул қилаѐтган ахборотлар ҳажми белгилаш; 

келаѐтган сигналлар зичлигини ўлчаш; 

диққат-эьтиборнинг жамлаш даражасини ўлчаш; 

кўриш ва эшитиш анализаторларининг холатини аниқлаш (яширин даврини ўлчаш). 
3. Меҳнат оғирлиги ва кескинлигини 4 та категория бўйича бахолаш: 

1 чи енгил иш ва кескинмас; 

2 чи ўртачи оғирликда, кам кескин; 

3 чи оғир иш, кескин; 

4 чи жуда оғир иш, жуда кескин. 
 
Вазият масалалари. 
№1. 
Тракторни 
ремонт 
қилишда 
слесарь-механик 
40-45 
Вт 
оғирликда 
иш 
бажаради.стационар иш жойи йўқ. Иш бажараѐтганда унинг кўпроқ елка мушаклари 
қатнашади.вақти-вақти билан (50% гача иш вақтида) слесарь мажбурий ҳолатда (тиззасида, 
ѐтиш ҳолатида,чўккалаб) иш бажаради. Иш вақтида унинг пульси 1 мин 110-120 гача бўлади. 
Статик зўр бериш натижасида қўл мушакларининг чидамлилиги бошланғич ҳолатга 
нисбатан 35%га камаяди. 
Қуйидаги саволларга жавоб беринг. 
1.‖Меҳнатнинг оғирлиги ва кескинлиги‖ таснифига асосланиб юқоридаги иш турига 
баҳо беринг. 
2. Слесарь-механикни ишини баҳолашда қандай асбоблар қўлланилган? 
3. Ишни кескинлиги ва оғирлигини камайтиришни олдини олиш чора тадбирларини 
айтинг.