Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш

Ҳаво ҳаракати тезлигини ўлчаш. 
Бу мақсадларда асосан анемометр асбобларидан фойдаланилади. Анемометрлар 2 хил 
қанотли ва косачали бўлади. Қайси турдаги анемометрдан фойдаланиш ўлчанилаѐтган ҳаво 
тезлигига боғлиқ. Косачали анемометр 1 м/сек дан 30 м/сек гача, қанотликда эса 1 м/сек дан 
10 м/сек гача тезлик ўлчаниши мумкин. 1 м/с дан кам ҳаво ҳаракатлари катотермометрда 
ўлчанади. 
Анемометрлар бевосита ҳаво тезлигини тўғридан-тўғри кўрсатмайди. Асбобларда 
унинг парракларининг маълум вақт ичида айланиш сони хақида маълумот олиш мумкин. 
Олинган маълумотларга кўра махсус ҳар бири учун аввалдан тайѐрланган график ѐрдамида 
ишлаб ҳаво тезлигини тўғридан-тўғри ўлчашга мослаштирилган анемометрлар ҳам 
қўлланилмоқда. 
Анемометрларда ҳаво ҳаракатини ўлчаш учун аввал улар миллари кўрсатаѐтган 
рақамлар ѐзиб олинади. Сўнгра асбобни ҳаво оқимига қарши қўйиб парраклар бир хил 
айланаѐтганлигига иқрор бўлгандан сўнг махсус тутқични силжитиш йўли билан миллар 
ҳаракатга келтирилади маълум вақтдан сўнг (ўртача 60 дақиқа) асбобни ўлчаш ҳолатини 
ўзгартирмасдан туриб тутқич ѐрдамида миллар ҳаракати тўхтатилади. 

---

228 
7-расм. Қанотли анемометр. 
Анемометрлар милларининг ўлчашдан сўнгги кўрсатмалари ѐзиб олинади ва 
парракларнинг бир дақиқа ичида айланиш сони аниқланади.
Масалан: анемометр миллари ўлчашдан олдин 1230 рақамли 60 дақиқада ўлчашдан 
сўнг 1350 рақамини кўрсатади. Демак анемометр парраги бир дақиқада икки марта айланган 
(1350-1230=120; 120:60=2). 
Берилган 
график 
ѐрдамида 
ҳаво 
тезлиги 
м/с 
эканлиги 
аниқланади. 
Электротермоанемометр билан ҳаво тезлигини ўлчаш учун, ҳам аввал асбоб кўрсаткичи 
белгиланиб, сўнгра махсус графикдан тезлик аниқланади. 
8-расм. Косачали анемометр.