Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси

2.3. Электр ускуналарнинг техник эксплуатация шароитлари 
Қишлоқ ва сув хўжалигидаги мавжуд нокулайликлар ва шароитлар 
электр ускуналарнинг техник эксплуатациясига алоҳида эътибор берилишини 
талаб қилади. Электр ускуналарнинг етарли эксплуатацион ишончлилигини 
сақлаб туриш учун профилактик ва оператив техник қаров ва таъмирларни ўз 
вақтида сифатли қилиб ўтказиш керак. Лекин бу тадбирларни қишлоқ ва сув 
хўжалиги шароитида амалга ошириш маълум қийинчиликларни туғдиради. 
Барча электр ускуналари кичик майдонда компакт жойлашган саноатдагидан 
фарқ қилиб, қишлоқ ва сув хўжалигида электр истеъмолчилар жуда тарқоқ 
жойлашган ва ҳилма хиллиги билан ажралиб туради. Бундан ташқари улар 
турли муҳит шароитида ва турлича юкланиш режимида ишлайди. Бу эса 
режали техник қаров ва таъмир тадбирларини бир хил вақтда ўтказишни 
қийинлаштиради. Графикни мураккаблаштиради ва уни бажаришни 
қийинлаштиради. 
Электр ускуналарда техник қаров ва таъмир муддатлари электр 
ускуналар жойлашган атроф муҳит шароитига, электр жиҳозлар типига, сутка 
ва йил давомидаги юкланиш режимига, иш режимларига боғлиқ. Турли 
шароитларда ишлаётган ускуналарда бир хил муддатларда профилактик 
тадбирлар ўтказиш, техник хизмат кўрсатиш ва таъмир графигини смена ва 
ой ёки квартал давомида текис режалаштириш мураккаб бўлиб, электр 
монтёрларнинг иш унумдорлигини пасайтиради. Оператив хизмат кўрсатиш 
тадбирларини ўтказишни қийинлаштиради. Электр ускуналарнинг тўхтаб 
қолишларини ўз вақтида олдини олиш учун ҳар бир хўжаликда ёки объектда 
навбатчи электромонтёр бўлиши керак, бу ҳолда уларнинг бандлиги пасайиб 
кетади. Демак, ҳар бир электромонтёр бир неча объектга хизмат кўрсатиш 
зарур. Бу ҳолда электромонтёрлар транспорт ва алоқа воситалари билан 
таъминланиш керак. Электр ускуналарнинг ҳилма хиллиги техник хизмат ва 
таъмир базасида кўплаб техник воситалар, асбоблар ва эхтиёт қисмлар 

---

20 
бўлишини талаб қилади. Кичик хўжаликларда эса сервис хизмати 
воситаларини самарасиз ишлатилишига олиб келади, оқибатда электр 
ускуналар самарадорлиги пасаяди. Демак, қишлоқ ва сув хўжалиги 
шароитида техник эксплуатация самарадорлигини пасайтирувчи объектив 
шароитлар мавжуд экан. Электромонтёрлар турли хил функционал 
вазифаларни бажаришига тўғри келади, йўл, транспорт воситалари, эҳтиёт 
қисмлар етарли эмас. Бу эса электротехник хизмат ходимлари малакасига ва 
техник қуролланишига янада юқорироқ талаблар қўяди.