Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси

усулларини асослаш методикани муҳим бўлими ҳисобланади. 
Экспериментларнинг натижалари намойиш этишнинг кўргазма 
шаклига келтирилиши лозим (жадваллар, график, номограммалар ва ҳ. к.) токи 
уларни қиёслаш ва таҳлил қилиш мумкин бўлсин. Алоҳида эътибор ишлаб 
чиқиш математик усуллари — эмпирик боғлиқлик, факторлар ва чиқиш 
параметрлари ўртасидаги алоқа аппроксимацияси, мезонлар, ишончли 
интерваллар ўрнатиш ва бошқага қаратилади. Бу ишлаб чиқиш усуллари 
муфассал [6, 15, 34 ва б.] ишларда кўриб чиқилган. 

---

96
Эксперимент методикаси ишлаб чиқилгандан сўнг экспериментал 
тадқиқот ҳажми ва меҳнат талаблиги аниқланади. Улар назарий ишланмалар 
чуқурлиги ва қабул қилинган ўлчаш воситалари тавсифи (аниқлик, ишончлик, 
тез ҳаракатланиш ва ҳ. к.)га боғлиқ. Тадқиқотнинг назарий қисми қанчалик 
аниқ ифодаланган бўлса, эксперимент ҳажми ва меҳнат талаблиги шунча кам 
бўлади [32]. 
Табиийки, ҳажм ва меҳнат талаблик эксперимент турига боғлиқ. Дала 
синовлари, қоидага кўра, кўп меҳнат талабдир. 
4.3.1. Экспериментни ўтказиш 
Эксперимент - илмий тадқиқотнинг энг муҳим ва анча 
меҳнат талаб босқичи. 
Эксперимент ишлари тасдиқланган режа-профамма ва эксперимент 
методикасига мувофиқ ўтказилади. Экспериментга киришилар экан 
синовларни ўтказиш методикаси ва кетма-кетлиги тугал аниқланади. 
Экспериментал тадқиқотлар ўтказиш жараёнида қўйидаги қатор асосий 
қоидаларга риоя қилиш лозим; 
— экспериментчи ўлчаш натижаларига субъектив таъсирга йўл қўймай 
тадқиқ этилаётган жараён ёки объект параметрининг барча тавсифини 
виждонан қайд этиши лозим; 
— экспериментчи эҳтиётсизлигига йўл қўйиб бўлмайди, чунки бу ҳол 
кўпинча катта хатолик ва сохталаштиришга, оқибатда, экспериментларни 
такрорлашга олиб келади; 
— экспериментчи 
кузатиш 
ва 
ўлчаш 
дафтарини