|
Инсонларни бошқариш. Ташкилотларнинг ҳам ичида, ҳам ташқарисида
ишлайдиган одамлар ҳақидаги хилма-хилликлар бўйича барча нарсалар айтилди ва қилинди. Одамларни бошқариш фойда олиб келади, ташкилотлар уларнинг ҳаракатидан, ишчи кучининг турли-туманлигидан фойда олишади. Иқтидорли ишчи кучлари диққатни жалб қилиш ва сақлаб қолиш мақсадида ён-атрофни айланишади, чунки бундай одамлар ўз махорати, лаёқати ва тажрибаси билан ташкилотнинг муваффақиятли иш олиб боришини таъминлайди. Ишчи кучининг хилма-хиллиги ижобий ва очиқ ҳаракати иқтидорли турли-туман одамларни жалб қилиш ва сақлашда ташкилотларга ёрдам беради ва
иқтидорлардан кучли ходимларни юзага келтиради, бундай одамларни иш ўрнига олиб келади. Шу билан бирга бошқаришнинг мухим устунлик жиҳати шундаки, бундай одамларга компаниялар жамоаси иш жойидаги ходимга нисбатан кўпроқ ишонишарди. Бу ишчи гурухлари ранг-баранг ҳаётий тажрибалари билан кўпроқ ижодий ғоялар ва қарорлар қабул қилишга, кўпинча, ҳар хил ва йирик истиқболли дискуссиялар яратиш мумкинлигига ташкилотлар ишонарди. Аммо яқинда ўтказилган тадқиқотлар шуни кўрсатадики, бундай манфаатдорликни иш бажариладиган жамоада топиш қийин бўлиши
мумкин. Ўзаро алоқадорликда кўпроқ вазифалар жуда узоқ вақт мобайнида амалга оширилади. Бундай вазиятларда юзага келиши мумкин бўлган низо ва
хафагарчиликлар кўпроқ хавф туғдиради. Бундай ҳолатлар жамоаларда кучли жамоавий тайёргарлик кўриш ва гурухлар қарорларини қабул қилиш жараёнини енгиллаштириш ва можороларни бартараф этишни талаб этади”- деб, англатишни кўрсатиб ўтишади тадқиқотчилар.
Ташкилий фаолият. Меҳнат захираларининг хилма-хиллигидан ташкилотлар ишлаб чиқариш устунлигига эга бўлишади. Иқтисодий харажатлар қамраб олинади ва ташкилий ишларнинг бориши яхшиланади.
3-жадвал. Ишчи кучи хилма хиллигининг фойдали томонлари
Агар хилма-хил ишчи кучини етказиб берувчи ташкилотлар кадрлар
қўнимсизлиги, ишга чиқмаган кунлар ва суд даъволари эхтимолини камайтиришса, иқтисодий харажат анча-мунча бўлиши хам мумкин. Масалан, Аберcромбие & Фитч юқори синфли чакана савдо корхонаси суд жараёнида ва икки синф ҳаракатларига, яъни озчилик ва аёлларга муносабатлари бўйича дискриминатсияни қаноатлантиришга 50 миллион доллар сарфлаган эмиш.
Пулнинг бу миқдори ташкилотларнинг қуйи қисмига жиддий таъсир кўрсатиши
мумкин. 2009-йилда аҳоли бандлиги имкониятлари тенглиги бўйича комиссия иш жойидаги даъволарга 93,277 дискриминатсия ҳодисаси рўй берганлиги бўйича хабар тарқатди. Умумий даъволар сони ҳажми бўйича иккинчи бўлган маълумот ҳеч қачон берилмаган. Аммо яна хам ҳайратлантирадиган ҳолат даъволарнинг сони қанчалик умумий бўлса, қурбонлик қилиш учун олинган, мухтож одамларнинг ахволини енгиллатиш учун берилган пул маблағи 376 миллион доллор кўпроқ. Хилма-хилликнинг меҳнат захираларини ишга солишда суд жараёнлари хавфини камайтириш мумкин. Бундан
ташқари, Корн/Феррй Интернатионал фирмаси ходимларини танлаш бўйича яқинда қилинган маърузада шу нарса таъкидландики, АҚШдаги Н компанияси бунга ва “фақатгина хилма-хиллик билан қониқарсиз бошқариш сабабли” ўз иш ўринларини ташлаб кетадиган ходимларни алмаштиришга ҳар йили 64 миллиард доллор сарфлайди. Ўша маърузада хилма-хиллик билан боғлиқ муаммолар натижасида, ўз ишини қолдирган 34% ишчилар, агар корхонадаги менежерлар қобилиятларини намойиш етганларида, иш жойларида қолган бўлишлари, таъкидланган. Ва, ниҳоят, ташкилий самарадорлик қобилиятлилик ва тизим мослашувчанлиги муаммоларининг яхшиланган ечимлари хилма-хиллиги сабабли ишчи кучи ҳисобидан оширилиши
мумкин. Хилма-хил ишчи кучидан иборат ташкилот кўникмалар ва махорат хилмахиллигига таъсир кўрсатиши мумкин ва фақат жараёнлар ва бажариладиган иш тартиби далили мослашиш билан бирга ташкилотнинг ишчи кучи хилма-хиллигини талаб қилади. Тизим яратувчи ташкилотлар стратегиc жиҳатдан ишчи кучи хилма-хиллигидан наф кўради, шунингдек, унумдорлик ва тенг иқтидорлини қўлга киритувчи калит сифатида
меҳнат захираларининг хилма-хиллигини бошқариш билан танишиш мумкин. Ишчи кучини бозорга етказиб берувчилар турли-туман мамлакатлардан.
Ташкилотнинг хилма-хил ишчи кучи билан истеъмол эхтиёжларига ўзгартиришларни жуда яхши башорат қилиши ва ўз муносабатини билдириши мухим стратегик устунликлардан бири ҳисобланади. Хилма-хил ходимлар имкониятларга хилма-хил нуқтайи назарни ва ёндашишни олиб киришади, бу нуқтайи назар ва ёндашишлар хилма-хил истеъмолчилар учун бозор ташкилотлари қандайлиги ҳақидаги фикрни янгилаши мумкин. Лотин амеикаси аҳолиси қандай кўпайганлигини мисол келтириш мумкин, шундай экан, бу демографик гурух билан боғлиқ маҳсулотлар ва хизмат кўрсатиш бозорида ташкилий ҳаракатлар мавжуд. Ташкилотлар Лотин Америкаси ходимларига ташкилий ҳаракатларни топиб беришди, масаланинкириш унумдор манба бо;лишини кўрсатишди, акс ҳолда бозорга киришнинг иложи бўлмасди. Сервис компанияларини, чакана савдо корхоналарини, молия компанияларини, шунингдек, автомобил ишлаб чиқариш соҳаларини ўзлаштириш зарур. Истеъмолчилар бу сохаларнинг айримларинигина савдо-сотиғини кўришди, бунда бозор улуши кўпаяди, чунки бу соҳа вакиллари ходимларнинг ахборотидан фойдаланиш орқали хилма-хил истеъмолчиларининг талабларига диққатни қаратишди. Хилма-хил ишчи кучи рақобат устунлигининг кучли манбаси бўлиши мумкин, чунки биринчи навбатда бундай шароитларда инноватсия тараққий этади. Ернст&Ёунг яқиндаги маърузасида, хилма-хиллик юзаки сатҳда, моҳиятига тушуниб етмасдан ўтказилаётганини хабар қилди.
Енгил, юзаки қабул қилинадиган хилма-хиллик муайян даъват, ундашга олиб
келиши мумкин, аммо бу одамлар ўйлагандек ёки ҳис қилгандек хилма-хилликни муқаррар тарзда ифодаламайди. Хилма-хилликнинг чуқур сатҳлардаги ранг-баранглиги қадриятлар, шахс ва ишни афзал кўришда билинади. Маданий хилма-хиллик мослашувчанлик ва ижодий ёндашишни таъминлайди, биз йигирма биринчи аср учун глобал иқтисодиётни янгидан яратишимиз керак. Инноватсиялар ҳеч қачон осон бўлмайди, аммо глобаллашган дунёда, бу яна хам мураккаб вазифадир. Хилма-хил товушлар ва нуқтаи назарларнинг завқи рулли инноватсияда кучли омиллар бўлиши мумкин. Ўз соҳаларини юритишни хохлаган компаниялар “хумчани аралаштириш” усулларини топишлари лозим, янги ғояларни яратишга сабаб бўладиган қизғин баҳс-мунозаралар ўтказишлари зарур. Татқиқотлар
шуни кўрсатадики, хилма-хил нуқтаи назарлар орқали буни амалга ошириш мумкин. “Инноватсияларнинг хилма-хил кучлари компанияларга маҳсулотлар ва хизмат кўрсатишни яратишга ёрдам беради”. Ва, нихоят, этик нуқтаи назардан меҳнат захираларининг хилма-хиллиги ва самарали бошқарувнинг ранг-баранг тарзи билан буни тўғри бажариш керак. Кўпчилик жамоалардаги мавжуд қонунларда айтилишича, хилма-хил одамларни даволаш адолатдан эмас, бу қонунга хилоф, кўпчилик маданиайтларда ҳам кучли этик эътиқодларини намойиш этишади, хилма-хил одамлар тенг имкониятлардан фойдаланишга ҳақли ва бунга адолатли муносабатда бўлиши лозим. Компаниялар муносабатлар яратиш учун қадрланадиган этик императивлар
қилишади ва яхши натижага эришиш учун барча ходимларга имконият беришади. Менежерлар турли хил овозларни олиб келувчи усул сифатида меҳнат резервлари хилмахиллигини кўриб чиқишлари ва ишончли муносабатлар асосида шароит яратишлари лозим. Агар улар буни қила олишса, юқорида қайд қилганимиздек, яхши нарсалар юзага келиши мумкин.
Do'stlaringiz bilan baham: |
