Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги

 
Zamonaviy axborot texnologiyalari taraqqiyotining dolzarb 
muammolari 
Karimov A.A., Nazarov B.M. 
 
Аxborot texnologiyalarisiz zamonaviy hayotni tasavvur qilish qiyin. Ular 
bizni har jabhada mustahkam o'rab turishadi: ishda, uyda, ko'chada va hatto 
transport vositalarida ham. Dunyo miqyosida axborot texnologiyalari oldinga qarab 
intilishdan to'xtamaydi va jahondagi barcha texnologiyalar kabi oldinga qarab 
siljiydi, rivojlanadi va takomillasib boradi. Bugungi kunda ushbu sohaning etakchi 
etakchi davlatlari AQSH, Janubiy Koreya, Finlyandiya, Yaponiya, Buyuk 
Britaniya, Niderlandiya, Shvetsiya va Shveytsariya hisoblanadi. Axborot 
texnologiyalarini rivojlantirish jarayoni turli muammolar bilan bog'liq. Biroq, 
zamonaviy axborot texnologiyalarining dolzarb muammolari haqida gapirishdan 
oldin, axborot texnologiyalari qanday texnologiyalar va ularning vazifalari 
nimalardan iboratligini bir eslab olamiz. 
Axborot texnologiyalari quyidagi ilmiy-texnikaviy fanlardan iborat bo’lib, 
quyidagilarni o’rganadi: 
• axborotni qayta ishlash va saqlash ishlarini amalga oshiruvchi shaxslarning 
ishlarini samarali tashkil etish yo'llari; 
• kompyuter ishini optimallashtirish usullari; 
• odamlar va ishlab chiqarish uskunalari bilan bog'liq iqtisodiy va ijtimoiy 
muammolar o'rtasida ratsional shov-shuvlarni tartibga solish usullari [2]. 
Zamonaviy axborot texnologiyalarining asosiy vazifalari quyidagilardan 
iborat: 
• zarur axborotni izlash, tahlil qilish va saqlash; 
• yangi dolzarb axborotni yaratish; 
• optimallashtirish masalalarini hal qilish. 
Shu bilan birga, axborot texnologiyalaridan foydalanishning asosiy vazifasi 
katta hajmdagi ma'lumotlarni qayta ishlash uchun mehnat talab qiladigan 

---

224 
jarayonlarni avtomatlashtirish emas, balki bu ma'lumotlarni qayta ishlash natijasida 
sifatli yangi axborot olishdir. 
Axborot texnologiyalari bugungi kunda turli xil ijtimoiy-iqtisodiy 
jarayonlarning rivojlanishida juda muhim rol o'ynashini hisobga olgan holda, 
ularni yanada ko’proq ishlab chiqish va takomillashtirish zarur deb tushunish 
muhim ahamiyatga ega. 
Bugungi kunda zamonaviy axborot texnologiyalari sohasini rivojlantirishda 
etarli darajada muammolar mavjud ekanligini inobotga oladigan bo’lsak, bu 
mamlakatimiz iqtisodiy rivojlanish darajasiga muttasil ta'sir qiladi. 
Birinchi muhim masala - yaxshi mutaxassislar olish uchun axborot 
texnologiyalari bilan shug'ullanadigan xodimlarni o'qitish, ta'lim jarayoni to’g’ri 
tashkil etilgan va markazlashtirilgan hamda zamonaviy texnologiyalardan 
foydalangan holda amalga oshirilishi kerak. Bu erda yana bir muhim muammolar 
paydo bo'ladi - axborot texnologiyalarini o'qitish sifati [3].
Mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish bo'yicha ustuvor vazifalarga 
muvofiq kadrlar tayyorlashning mazmunini tubdan qayta ko'rib chiqish, xalqaro 
standartlar darajasida oliy ma'lumotli mutaxassislar tayyorlashga zarur shart-
sharoitlar yaratish maqsadida O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 
20-apreldagi "Oliy ta'lim tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari 
to'g'risida"gi PQ-2909-son qarori qabul qilingan. Mazkur qaror bilan oliy ta'lim 
darajasini sifat jihatidan oshirish va tubdan takomillashtirish, oliy ta'lim 
muassasalarining moddiy-texnika bazasini mustahkamlash va modernizatsiya 
qilish, zamonaviy o'quv-ilmiy laboratoriyalari, axborot-kommunikatsiya texnolo-
giyalari bilan jihozlash bo'yicha Oliy ta'lim tizimini 2017-2021-yillarda kompleks 
rivojlantirish dasturi tasdiqlangan. Qarorda yana bir muammo - magistraturada 
kadrlar tayyorlash tizimini takomillashtirish, ularni zamonaviy yondashuvlar 
asosida tashkil etish masalasiga jiddiy e'tibor qaratilgan.
Mamlakatimizning turli ijtimoiy-iqtisodiy sohalarida shaxsiy kompyuterlar 
etishmasligi va jahon Internet tarmog'iga noqonuniy kira olmasligi axborot 
texnologiyalarini rivojlantirishga to'sqinlik qiluvchi muhim omillardan biridir 
Axborot texnologiyalarining rivojlanishi va yaxshi iqtisodiy samaradorligini 
oshirish uchun ular quyidagi investitsiyalarni talab qiladi: 

birinchi navbatda davlat tomonidan beriladigan va xorijiy 
investitsiyalarni moliyalashtirish; 

AT-texnologiyalarni samarali rivojlantirish uchun davlat va tijorat 
dasturlarini ishlab chiqish; 

yuqori malakali AT-mutaxassislarini jalb qilish; 

dasturiy 
ta'minot 
ishlab 
chiqaruvchilarni 
soliqqa 
tortishdan 
rag’batlantirish tizimi; 

ushbu sohadagi so'nggi ilmiy yutuqlardan faol foydalangan holda o'z 
elektron sanoatini rivojlantirish; 

intellektual mulkni muhofaza qilish sohasida qonunchilikning 
qat'iyligi.