Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон давлат жаҳон тиллари



Download 0,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet34/38
Sana25.01.2022
Hajmi0,74 Mb.
#410087
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   38
Bog'liq
ingliz ozbek va rus hikoyalarida izhtimoij hayot tasviri ketrin mensfild abdulla qaxxor a.chexov xikoyalari misolida

III BOB XULOSALARI 

 

Dissertatsiyamizning so’nggi bobida A.P. Chexov, K. Mensfild va A. 



Qahhor ijodidagi o’xshash hikoyalarni qiyosiy tahlil qildik. Ilmiy tadqiqotimiz 

jarayonida ularning o’xshash va farqli jihatlarini aniqladik. Shu jumladan, “ 

Страх”, “ Dahshat ” va “ The little governess ” ( Yunnaya Guvernantka ) hamda “ 

Спатьхочется”va “ The child who was tired ” ( Девочка, которая устала ) 

hikoyalarini keltirishimiz mumkin. 

III bobda keltirilgan masala yuzasidan quyidagi xulosalarga keldik: 

1.

 

Mensfild  ham,  Qahhor  ham  Chexov  ijodini  tubdan  o’rganib,  uni  o’zlariga 



ustoz  deb  bilganlari  uchun  ham  ushbu  uchala  yozuvchining  yozish 

uslublarida mutanosiblik bor. Buni ularning hikoyaga mavzu tanlaganlarida 

va hikoyaning mazmunida ko’rishimiz mumkin. 

2.

 



“  Страх”,  “  Dahshat  ”,  “  The  little  governess  ”  (  Yunnaya  guvernantka  ) 

hikoyalari  uchun  uchala  yozuvchi  ham    bir  xil  mavzu,  ya’ni  qo’rquv  va 

ishonchsizlik  mavzusini  tanlaganlar.  Ammo,  bu  mavzuni  yoritib  berishda 

turlicha yondashganlar, o’ziga xos syujet tizimini, o’ziga xos ifoda yo’sinini 

yaratganlar. 

3.

 



Chexov  va  Mensfild  yuqorida  nomlari  keltirilgan  hikoyalarida  qo’rquvni, 

ayrim  insonlarninig  ma’naviy  tubanligini,  soddalikni,  irodasizlikni  va 

buning  natijasida  insonning  ishonchi  poymol  bo’lishini  tasvirlaganlar. 

Qahhor  esa  tutqunlikda  yashashdan  qo’rqish,  erkinlik  uchun  kurashish, 

irodalilikni,  qat’iyatlilikni  va  ruhan  bo’lsa-da  ozodlikka  erishishni 

tasvirlagan. 

4.

 

Shu  o’rinda  filologiya  fanlari  nomzodi  G.  T  Garipovaning  shu  xususdagi 



fikrlarini keltirib o’tamiz: “Chexov ijtimoiy-ruhiy determinizmning quyidagi 

tartibini  qo’llaydi:  “araz  –  anglashilmovchilik  –  qo’rquv  -  erksizlik”.  A. 




84 

 

Qahhor, 



A. 

Chexovdanfarqliravishda, 

falsafiyvaijtimoiy-ruhiy 

determinizmning  birmuncha  boshqacha  tizimini  yaratadi:  “erksizlik  – 

tutqunlik qo’rquvi – o’lim qo’rquvi – o’lim”. 

5.

 



Uchala  yozuvchi  ham  hikoyalarida  tabiat  hodisalari  yoki  atrof-muhitni 

tasvirlaganlarida,  bunga  oid  detallarni  ramziy  ma’noda  ifodalashga  harakat 

qilganlar. Masalan, shamol, tuman, soya kabi. 

6.

 



Bu  bobimizning  ikkinchi  qismida  Mensfild  va  Chexovning  yana  bir  asari  

“Спатьхочется” va “ The child who was tired ” ( Toliqqan bola ) hikoyasi 

ustida qiyosiy tahlil olib bordik.   Ushbu ikki hikoyaning o’xshash va farqli 

jihatlarini aniqladik. 

7.

 

Fikrimizcha  bu  ikki  hikoya  juda  o’xshash  bo’lib,  uning  bir-  biridan  farq 



qiluvchi tomonlari deyarli yo’q. Hikoyadagi ba’zi bir elementlardagina biroz 

farq  qiladigan  jihatlarni  ko’rishimiz  mumkin.  Masalan,  hikoyadagi  bosh 

qahramonlarning  qanday  nomlanganida,  ikki  hikoyada  qo’llanilgan  ayrim 

iboralarda va  qahramonlar uxlab qolganda ko’radigan tushida. 

8.

 

Bu ikki hikoya o’xshashligi xususida  bir qancha olimlar bahs-munozara olib  



borganlar. Bulardan Shneyder Mensfildni plagiatda, ya’ni Chexovning   shu 

mazmundagi hikoyasidan ko’chirganlikda ayblaydi,  Alpers  esa buni  inkor 

etib, bu  hikoya o’ziga xos  uslubda yozilganligini  va Mensfild Chexov ijodi 

bilan tanishguniga qadar o’z ijod yo’lini  topib olganligini ta’kidlaydi. 

9.

 

Chexov  va    Mensfildning  bu    hikoyalari  mazmun  jihatdan  deyarli    bir    xil 



bo’lib, bu xususda olimlar bugungi kunda ham ilmiy izlanishlar hamda bahs 

munozaralar  olib  borishmoqda.  Ammo,  izlanishimizga  ko’ra  Mensfild 

hikoyasini  chexovnikidan  ko’chirib  yozilgan,  deb  hisoblagan  olimlar 

miqdori  ko’pchilikni tashkil etadi. 

10.

 

Ilmiy  izlanishimiz  jarayonida  Qahhor  ijodida    Chexovning  “  Спать 



хочется” va Mensfildning “ The child who was tired ” hikoyasiga o’xshash 

hikoya  uchratmadik  va  buning  boisini  har  bir  millat  yozuvchisining 




85 

 

mentalitetida  deb  bildik.    Chunki,  bu  ikki  hikoyada  balog’atga  yetmagan 



bola  ayovsiz  ishlashga  mahkum  qilinadi.  Qahhor  o’zbek  yozuvchisi 

bo’lganligi uchun bu  mavzuda hikoya yozmaydi, chunki bolajonlik o’zbek 

mentalitetiga  xosdir.  Undan  tashqari  har  bir  ijodkor  o’z  asarlarida 

millatining  dardini,  qayg’usini  yoritadi.  O’zbek  xalqi  hayotida  bunday 

muammo  dolzarb  bo’lmaganligi  sababli  ham  A.  Qahhor  mazkur  mavzuga 

e’tibor qaratmagan. 

11.

 

Ilmiyizlanishlarimiz  va  hikoyalarning  qiyosiy  tahlillari  natijasida  shunday 



xulosaga  keldikki,    bu  uchala  yozuvchining    ijodida  bir-biriga  mutanosib 

xususiyatlar mavjud. Ammo, shunga qaramasdan, ularning har birlari o’ziga 

xos  badiiy  ifoda  yo’nalishiga,  syujet  va  obraz  yaratish  tamoyiliga  egaligi 

bilan adabiyotda, ayniqsa, hikoyanavislikda o’chmas iz qoldirganlar. 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 




86 

 

 




Download 0,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish