Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги заҳириддин Муҳаммад Бобур номидаги

 
1-жадвал. Олтинкўз кушандасининг тамаки трипсига қарши биологик 
самарадорлиги (
Қашқадарё вилояти,Қарши тумани 2018-2020 йй.
 
Кичик дала тажрибаси бодринг “Mini Max F
1
” нави ). 
 
Ҳашаротлар нисбати 
10 та ўсимликда ўртача 
зараркунанда сони, дона 
Биологик самарадорлиги, % 
Тажриба ўтказиш олдидан 
зараркунанда сони, дона
3-кун 
7-кун 
14-кун 
Олтинкўз личинкаси 
1:5 
91,5 
56,2 
69,2 
81,6 
Олтинкўз личинкаси 
1:10
84,2 
51,0 
56,8 
72,4 
Олтинкўз личинкаси 
1:15
98,6 
48,5 
53,7 
62,0 
Назорат (ҳимоясиз) 
97,8 
- 
- 
- 
ЭКФ
05
1,8
 
Демак, ўтказилган тадқиқотларимизда маълум бўлдики, ишлаб 
чиқаришга олтинкўз кушандасини иссиқхонада бодринг ўсимлигини 
ҳосилини сақлаб қолишда, тамаки трипсига қарши 1:5 ҳамда 1:10 
нисбатларда қўллаш тавсия этилса мақсадга мувофиқ бўлади.
Кейинги 
олиб 
борилган 
2019-2020 
йиллардаги 
тадқиқот 
натижаларимиз кузатувларида Республикамиз иссиқхоналарида бодринг 
ўсимлигида полиз ва иссиқхона ширалари учраши қайд этилганлиги маьлум 
бўлди. 
Полиз шираси қанотсиз ширанинг танаси тухум шаклда бўлиб 1,25-2,1 
мм тенг бўлиб ранги кукиш ёки сариқдан то кук яшилгача, бахор ва ёз 
ойларида ўтсимон яшил тусларда, кузда эса туқ яшил рангда бўлади.Тирик 
туғувчи урғочиларининг боши, кукраги, оёқларининг учлари ва шира 
сурадиган найчалари қора тусга эгадир. Қанотли шираларнинг шира 
найчалари ва қўйруқчалари қанотсизларникига нисбатан бироз калтароқ 
бўлиши кузатилган[2; 156-160-б., 3; 270-271-б.]. 

---

207 
Бодрингда шираларга қарши олтинкўзнинг самарадорлигини аниқлаш 
учун 2019-2020 йилларда тажрибалар олиб борилди. Изланишлар Тошкент 
вилояти Кибрай туманидаги "Шомурод ўғли Ортиқов Дилмурод" МЧЖ 
иссиқхонасида олиб борилди. Олтинкуз ширага нибатан 1:5 ҳамда 1:10 
нисбатда қўлланилди.
Қўллашдан сўнг 3; 7; 14; кунлари ҳисоб қилинди. Олтинкўзнинг 
биологик самарадорлигини аниқлашда Abbots [4;265-267-б] томонидан 
ишлаб чиқилган формуладан фойдаланилди (2- расм қаранг).
Ўтказилган тажрибадан маълум бўлишича, ширага қарши олтинкўзни 
1:10 нисбатда қўйилган барча қайтариқларда яхши самара бериб 
биомаҳсулот қўйилгандан сўнг 14-куни биологик самарадорлик 73,3 фоизни 
ташкил этди.