Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги заҳириддин Муҳаммад Бобур номидаги

Эпизоотологик 
маълумотлар. 
Лигулёз – табиий ўчокли касаллик ва унга чучук сув 
балиқларининг 47 тури, асосан карпсимон балиқлар чалинади. Балиқлар 
асосан зоопланктон билан озиқланади, яъни оралиқ хўжайин бўлмиш
майда 
қисқичбақасимонларни 
яъни 
паразитик 
циклоплар 
ва 
диаптомусларни истеъмол қилади. Табиий сув хавзаларида қамиш ва 
бошка сув ўсимликлари ўсадиган жойларда кўплаб сувда сузувчи қушлар 

---

157 
- паразитларнинг 
асосий хўжайинлари
уя қуради ва бундай жойларда 
касаллик тез-тез учраб туради. Баҳор – ёз ойларида инвазия 
экстенсивлиги 40-60% гача, инвазия интенсивлиги 1-2 - 45 та донагача 
етиб, кўплаб балиқлар зарарланиши ва нобуд бўлиши мумкин. 
Тадқиқотларимиз давомида балиқларнинг цестодалар билан 
зарарланиши Ғарбий Фарғона қисмидаги Сирдарёнинг юқори оқимида ва
айни худуддаги балиқчилик ховузларида кузатилган. Хусусан 
Ligula 
intestinalis
га чалинишда сазанда Инвазия экстенсивлиги (ИЭ) 9,3 %гача , 
инвазия интенсивлиги (ИИ) 2-10 донага, оқ дўнгипешонада ИЭ 23,7%, 
ИИ 3-38 донагача етган; 
Digramma interrupta
билан чалинишда ИЭ
кўрсаткичи сазанда 3,1 %га, оқ дўнгипешонада 5,0%га ИИ сазанда 1-5 
донага, оқ дўнгипешонада 3-17 донагача ташкил қилди [2: 91-92 б.]. 
Касаллик белгилари.
Касалланган баликлар сув юзасига қалқиб 
чиқади, уларнинг қорни шишган бўлади, улар озиқланишдан тўхтайди, 
кучли ориқлаб кетади, тана вазни соғлом балиқларга нисбатан 20- 50% га 
камаяди, ёғининг умумий миқдори камаяди. Ремнец (камардор)лар 
балиқларнинг қорин бўшлиғида жойлашиб, ўлчами катталашиб, ички 
органларни (айниқса жигар, сузгич пуфаги ва жинсий безларни) қаттиқ 
сиқиб қўяди ва уларнинг функциясини бузади. Бу ўз навбатида, жинсий 
безларнинг 
атрофиясига олиб келади 
ва оқибатда паразитар 
кастрациянинг содир бўлишига сабаб бўлади. 
Паразитлар механик таъсир кўрсатишидан ташқари, балиқ 
организмига ўз модда алмашинуви махсулотларини ажратиб, балиқнинг
интоксика-циясига сабабчи бўлади, баъзи органлар фаолиятини ва 
умумий моддалар алмашинувини бузади. Касалланган балиқлар 
хавотирли харакатларни қила бошлайди. Шу сабабдан балиқлар лигулёзи 
баъзан