Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги вахабов абдурахим васикович

Муқобил энергия соҳасида технологик ечимларнинг ривожланиши.
Соҳада қўлланилаётган инновациялар энергия ишлаб чиқаришни 
оптималлаштириш ва энергия олиш ускуналарини эксплуатация қилиш 
(автоматлаштириш, илғор ишлаб чиқариш технологиялари)дан тортиб қайта 
тикланадиган 
энергиядан 
самарали 
фойдаланишга 
кўмаклашувчи 
(метеорологик прогнозлаш), муқобил энергия бозорлари самарадорлигини 
ошириш (блокчейн) ва қуёш панеллари, шамол трубиналари ишлаб чиқариш 
учуг зарур материаллар (илғор материаллар) технологияларгача ўзгариб 
туради.
5.3.4-жадвал 
“Ақлли шаҳарлар”нинг авлодлари
146
 
Авлод 
Тавсифи 
Асосий белгилари 
Smart Sity 1.0 
Технологик 
ривожланган
Шаҳарларда барқарорликни таъминлаш ва 
бошқарув самардорлигини ошириш мақсадида 
технологияларни қўллаш
Инфратузилманинг электрлаштирилганлиги, ёпиқ 
IT-технологияларнинг жорий этилганлиги, ярим 
автоматик инфратузилманинг шаклланганлиги 
Энергетика соҳасида: электрэнергияни бошқариш 
тизимлари 
Smart Sity 2.0 
Юқори 
технологик 
бошқарувга эга
Ҳаёт сифатини ошириш ва соғлиқни сақлаш, 
транспорт, атроф-муҳит соҳаларида муаммоларни 
ҳал этиш мақсадида технологияларни қўллаш 
IT, 3G/4G технологияларни жорий этиш ҳисобидан 
Smart Sity нинг бирламчи рақамли 
инфратузилмасини шакллантириш, кенг полосали 
ва мобил Интернетдан фойдаланиш имкониятининг 
мавжудлиги 
Энергетика соҳасида: электрэнергияни тақсимлаш 
ва бошқарувнинг “ақлли” тизимлари (Smart Gird, 
Micro Gird, Advanced Metering Infrastructure) 
Smart Sity 3.0 
Юқори даражада 
интеллектуал 
интеграциялашган
Ижтимоий интеграция ва тадбиркорликни 
ривожлантиришни рағбатлантирувчи 
технологиялар бирлашмаси. Реал вақт режимида 
инфратузилма соҳаларида маълумотларни йиғиш, 
таҳлил этиш ва жараёнларни бошқариш учун тўлиқ 
интеграциялашган интеллектуал инфратузилмани 
шакллантириш. Иқтисодиёт секторларининг 
рақамли трансформациялашуви. Энергетика 
соҳасида: электрэнергияни тақсимлаш ва 
бошқариш тизимларини бирлаштириш (Connected 
Smart Gird Systems), фаол истеъмолчи, 
тикланадиган энергия манбалари 
Замонавий материаллар ва янги технологиялар: перовскит ва 3D-печать 
шамол ва қуёш энергетикасини тубдан ўзгартириб юбориши мумкин. 
Перовскит ёрдамида қуёш энергиясини олиш технологияси жадал суръатларда 
146
Зеленые сертификаты: мировой опыт и планы в России //Энергетический бюллетень, №80, 2020. С.19. 

---

111 
ривожланиб бормоқда. Ушбу технология кашф этилганидан кейинги 10 йил 
ичида қуёш панелларининг фойдалилик коэффициентини кескин ошириш 
имконини яратди. Ушбу коэффициентга кремнийдан фойдаланиб эришиш 
учун 50 йилдан ортиқ вақт зарур бўлган эди. 2018 йилнинг июнь ойида Буюк 
Британия ва Германияга тегишли инновацион компания қуёш нурларини 
электрэнергияга айлантириш бўйича янги энг юқори – 27,3%лик кўрсаткичга 
эришдилар.