¤збекистон республикаси олий ва ¤рта махсус таълим вазирлиги

“Йўл транспорт ҳодисасида биринчи ёрдам кўрсатиш”
ўқув предметидан мавзулар бўйича ишчи ўқув режаси

№	Мавзуларнинг номи	соатлар
		жами	шу жумладан
			назарий	амалий
	Йўл-транспорт ҳодисалари оқибатида жароҳатланишларнинг умумий таснифи. ЙТҲда жабрланганларга нисбатан биринчи ёрдам кўрсатишнинг ҳуқуқий асослари	1	1
	Одам анатомияси ва физиологияси	1	1
	Терминал ҳолатлар. Шок, ўткир ҳаво етишмаслиги, бўғилиш (асфиксия), ҳушни йўқотиш синдроми	2	1	1
	Юрак-ўпка реанимациясини ўтказиш	2	1	1
	Қон оқиши ва уни тўхтатиш услублари	1		1
	Жароҳатланишда биринчи ёрдам кўрсатиш. Ярани тозалаш ва уни боғлаш (десмургия)	2	1	1
	Транспорт иммобилизациясини қўйиш қоидалари	1		1
	Бинтли боғламларнинг турлари ва уларни қўйиш қоидалари	1		1
	Шошилинч ҳолатларда жабрланганларга ва ноадекват ҳолатидаги жабрланганларга биринчи ёрдам кўрсатиш	2	1	1
	ЙТҲда шикастланганни даволаш муассасасига транспортировка қилишнинг ўзига хослиги	1		1
	Тиббий қутичадан фойдаланиш қоидалари	1	1
	Синов	1	1
	Жами:	16	8	8

“Йўл транспорт ҳодисасида биринчи ёрдам кўрсатиш” ўқув предметидан мавзулар бўйича ишчи ўқув дастури

1-мавзу. Йўл-транспорти ҳодисалари оқибатида жароҳатланишларнинг умумий таснифи. ЙТҲда жабрланганларга биринчи ёрдам кўрсатишнинг ҳуқуқий асослари (1 соат)

Йўл-транспорт ҳодисасинингтурига қараб жароҳатланиш таснифи. Транспорт воситаларининг хавфсизлик воситалари билан жиҳозланиши. ЙТҲ оқибатида ҳалок бўлганлар учун ҳайдовчи, тиббиёт ходими, қутқарув ва бошқа хизмат ходимларининг жавобгарлиги.

2-мавзу. Одам анатомияси ва физиологияси (1 соат)

Одам организмининг тузилиши ва ишлаши тўғрисида асосий тушунчалар. Юрак-қон томирлари, нафас олиш, асаб ва таянч-ҳаракат тизимлари.

3-мавзу. Терминал ҳолат. Шок, ўткир нафас етишмовчилиги, асфиксия, ҳушини йўқотиш синдроми (2 соат)

Терминал ҳолатларни аниқлаш ва уларнинг таснифи. Ҳаёт ва ўлим ҳолатларининг аломатлари, ҳаёт аломатлари мавжудлигида реанимацияси (жонлантириш) бўйича хатти-ҳаракатлар. Шокнинг аломат ва белгилари. Шокка қарши хатти-ҳаракатларнинг мажмуаси. Ўткир нафас етишмовчилиги ва бўғилишнинг сабаблари, биринчи ёрдам кўрсатиш мажмуаси ва унинг самарадорлик даражаси. Ҳушни йўқотиш, кома ва ҳуш кетиш ҳолатларининг келиб чиқиш сабаблари, таснифи ва биринчи ёрдам кўрсатиш.

4-мавзу. Юрак-ўпка реанимациясини ўтказиш (2 соат)

Жабрланувчи ҳолатининг оғирлигини баҳолаш ва юрак-ўпка реанимациясини ўтказиш бўйича кўрсаткичларни аниқлаш. Мустақил нафас олиш функциясини тиклаш. Оғиз бўшлиғини тозалаш, юқори нафас олиш йўлларидан ҳаво ўтишини таъминлаш. “Оғиздан-оғизга”, “Оғиздан-бурунга” усуллари орқали сунъий нафас беришни ўтказиш. Ҳавоўтказувчи воситадан фойдаланиш усули. Бир ёки икки қутқарувчи ёрдамида юракни ташқи массаж қилиш усуллари. Реанимация ҳаракатлари натижасининг назорати. Юрак-ўпка реанимациясидаги хатолар. Болалар ва катталарда юрак-ўпка реанимацияси ўтказишнинг ўзига хос хусусиятлари.

5-мавзу. Қон оқиши ва уни тўхтатиш усуллари (1 соат)

Қон оқишининг турлари. Қон оқишини тўхтатиш усуллари (бармоқ билан босиш, сиқувчи боғлам, жгут ва бурагич-жгутни қўйиш). Бурундан, қулоқлардан ва оғиз бўшлиғидан қон оқишини тўхтатишнинг ўзига хос хусусиятлари. Ўпкадан ва қорин бўшлиғида қон оқиши белгиларига шубҳа бўлса, биринчи тиббий ёрдам кўрсатиш.

6-мавзу. Жароҳатланишда тиббий ёрдам кўрсатиш. Ярани тозалаш ва уни боғлаш (десмургия) (2 соат)

Жароҳатларнинг умумий таснифи. ЙТҲдаги жароҳатларнинг ўзига хос хусусиятлари. Бошнинг жароҳатланиши. Юмшоқ тўқималарнинг ёпиқ жароҳатлари. Узоқ вақт босилиш синдроми ва биринчи ёрдам кўрсатиш усуллари. Суякларнинг синиши, суяк синишининг ўзига хос кўринишлари. Куйиш. Совуқ уруши, чўкиш, иссиқлик уруши.

7-мавзу. Транспорт иммобилизациясини қўйиш усуллари (1 соат)

Транспорт иммобилизациясининг умумий принциплари. Турли хил шикастланишларда транспорт иммобилизациясини қўйишнинг ўзига хос хусусиятлари ва қўлланиладиган воситалар. Транспорт иммобилизациясини қўйишдаги типик хатолар ва унинг асоратлари.