¤збекистон республикаси олий ва ¤рта махсус таълим вазирлиги

“Автотранспорт воситаларини хавфсиз бошқаришнинг психологик асослари” ўқув предметидан мавзулар бўйича ишчи
ўқув режаси

№	Мавзуларнинг номи	соатлар
		жами	шу жумладан
			назарий	амалий
	Ҳайдовчи фаолиятининг психологик асослари	2	2
	Автотранспорт воситасини бошқаришда психик ҳолатни бошқариш асослари	2	2
	Ҳайдовчининг маданияти ва этикаси	2	2
	Ҳайдовчининг касбий ишончлилиги	1	1
	Жами	7	7

1-мавзу. Ҳайдовчи фаолиятининг психологик асослари (2 соат)

Ҳайдовчининг ахборотни сезиш каналлари – кўриш, эшитиш ва сезиш. Руҳий жараёнлар ҳақида тушунча (диққат, хотира, фикрлаш психомоторика, ҳис этиш ва қабул қилиш) ва уларнинг автотранспорт воситаси бошқарувига таъсири.

Диққат, унинг ҳусусиятлари (барқарорлик, концентрация), диққатни ўзгартириш, ҳажми ва ҳ. к. ). Диққат чалғишининг асосий аломатлари. Диққат чалғишининг сабаблари (ҳаракат бошланганидан кейин хавфсизлик камарини тақиш ёки орқани кўрсатувчи кўзгуларни мослаш, радиоприемник ёки навигация тизимини созлаш, чекиш ёки овқатланиш, телефондан фойдаланиш ва йўловчилар билан баҳслашиш ва ҳ. к. ).
Нерв тизимининг ҳусусиятлари ва темперамент. Ҳиссиёт ва идрокнинг автотранспорт воситаси бошқарувига таъсири.
Инсоннинг психологик сифатлари (таъсирчанлик, таваккалчиликка мойиллик, тажовузкорлик ва ҳ. к. ) ва уларнинг автотранспорт воситасини бошқариш жараёнида вужудга келадиган хавфли вазиятларга таъсири.
Қабул қилинган ахборотни ҳайдовчи томонидан таҳлил қилиниши. Ҳаракат хавфсизлигини таъминлашда муҳим омил бўладиган вазиятнинг ривожланишини сезиш. Хавфни ва тезликни ҳис қилиш. Автотранспорт воситасини бошқариш жараёнида ягона ва аниқ қарор қабул қилиш кўникмаси.
Мукаммал ҳайдовчида бўлиши керак бўлган сифатлар. Автотранспорт воситасини хавфсиз бошқаришда ҳайдовчининг мақсади ва унинг учун муҳим бўлган қадриятлар. Хавфсиз бошқаришнинг муҳимлиги.

2-мавзу. Автотранспорт воситасини бошқаришда психик ҳолатни бошқариш асослари (2 соат)

Автотранспорт воситасини бошқаришга таъсир этувчи психик ҳолатлар: чарчоқ, бир хиллик, эмоционал босим. Ишчанлик. Ҳайдовчининг фаолиятидаги стресс. Стресснинг пайдо бўлишига олиб келадиган мураккаб вазиятлар. Эмоционал ҳолатни жиловлашнинг усуллари. Ўз-ўзини англаш орқали эмоционал ҳолатни назорат қилиш.

Чарчоқнинг олдини олиш. Автотранспорт воситасини бошқаришда барқарор жисмоний ҳолатни сақлаб қолиш усуллари. Бетоблик ҳолатининг, истеъмол қилинган алкоголь ва гиёҳванд моддаларнинг ҳаракат хавфсизлигига таъсири. Ишчанлик ҳолатини тиклаш усуллари. Стресс вақтида психик ҳолатни меъёрлаштириш.