Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент педиатрия тиббиёт институти

Вакцина 
турлари 
Номи, дозаси, юборилиши 
 
Сақлаш тартиби 
Тирик 
вакциналар 
ОПВ ( 1 дозаси – 2 томчи) 
оғизга томизилади 
Қизамиққа қарши вакцина 1 
дозаси – 0,5 мл тери остига 
Эпид. 
паротитга 
қарши 
вакцина 0,5 мл тери остига 
БЦЖ 0,1 мл тери ичига 
Ҳамма вакциналарни 
музлатиш 
мумкин; 
эритилгандан 
сўнг 
мумкин эмас; 
Вакциналар 
эритмаси 
музлатилмайди 
Ўлдирилган Кўкйўтал компоненти (АКДС 
таркибига киради) 
Музлатиш 
мумкин 
эмас, +4
0
С дан +8
0
С 
гача 
ҳароратда 
сақлаш керак 
Анатоксин- 
лар 
АКДС, АДС, АДС-М, АДМ 
(0,5 мл мушак орасига) 
Қоқшолга қарши ( 0,5–1,0 мл 
мушак орасига) 
Музлатиш 
мумкин 
эмас, +4
0
С дан +8
0
С 
гача 
ҳароратда 
сақлаш керак 
Рекомбинант Гепатит Вга қарши (1 дозаси 
– 0,5 мл, мушак орасига) 
Музлатиш 
мумкин 
эмас, +4
0
С - +8
0
С
ҳароратда сақланади
Пентавалент Дифтерия, кўкйўтал, кокшол 
ва ХИБ-инфекцияга қарши 
ЭМЛАШНИ ЎТКАЗИШГА КЎРСАТМА 
Боланинг ёши эмлаш календари бўйича вақтига тўғри келиши 
керак. 
Унча яхши бўлмаган эпидемик ҳолат . 
Тиббий муассасага текширтириш мақсадида келган болаларни 
эмлаш картаси ўрганиб чиқилади: эмлашга кўрсатмаси бўлса, 
эмлаш ўтказиш учун тегишли жойга жўнатилади. 

---

24 
ЭМЛАШ ЎТКАЗИШГА ҚАРШИ КЎРСАТМАЛАР 
Эмлашга қарши ҳамма кўрсатмалар вақтинчалик бўлиб, улар вақти-
вақти билан қайта кўриб чиқилиши ва шароитга қараб тезда 
ўтказилиши керак. 
Вақтинчалик қарши кўрсатмалар 
1. 
Ўрта оғир ва оғир кечувчи соматик, хирургик ва 
инфекцион касалликлар. Эмлаш касал тузалганидан 3–14 кун 
кейин ўтказилиши керак. Ўткир респиратор касалликлар ва 
диареянинг енгил кўриниши эмлаш ўтказишга қарши 
кўрсатма бўлолмайди. Сурункали юрак, жигар, буйрак, ўпка 
касалликлари, шунингдек, қандли диабет ва бошқа эндокрин 
касалликларига қарши эмлаш касалликнинг ремиссия даврида 
ўтказилади. Хирургик касалликлар, йирингли яллиғланиш 
касалликлар билан оғриб, тузалганидан 2 ой кейин эмлаш 
ўтказилади. 
2. 
Неврологик ўзгаришлари бўлган болалар. Клиник 
белгилари кучайиб борувчи касалликлари бўлган беморлар 
кўкйўтал компоненти бўлган вакцина билан эмланмайди. 
Неврологик касаллиги барқарар бўлган беморларга эмлаш 
календар бўйича ўтказилади. Перинатал энцефалопатияси 
бўлган болаларда неврологик ўзгаришлар кучайиб боришини 
эътироф этиш мақсадида мутахассис кўриги тавсия этилади. 
3. 
Эмлашдан кейин кузатиладиган асоратлар. Дастлабки 
АКДС вакцинасидан сўнг болада энцефалитик ҳолат, талваса, 
анафилактик шок, коллапс кузатилса, кейинги эмлашларда 
кўк- йўтал антигени бўлган вакцина билан эмлаш 
ўтказилмайди. Бундай беморларга АКДС ўрнига АДС 
анатоксини билан эмлаш ўтказилади. Гавда ҳарорати 40
0
С дан 
юқори бўлса ва 3 соатдан кўп боланинг қичқириб йиғлаши 
кузатилса, эпид кўрсатма бўлмаса, кўкйўтал компоненти 
бўлган вакцина билан эмлаш ўтказилмайди. 
Тирик вирусли вакциналарни эмлашга қарши кўрсатмалар 
қуйидагилардан иборат: 
А) Туғма иммун танқислик ҳолатлари. 
Б) Дори препаратлари қабул қилгандан кеинги иммуносупрессив 
ҳолатлар: 
- юқори дозада гормон препаратлари билан даволанган 
беморлар; 

---

25 
- кортикостероид дори препаратларини маҳаллий ушлаб турувчи 
дозада қисқа курс билан ( 1м/т.оғир. преднизолон 2 ҳафта ёки 
2мг/т.оғир. 1 ҳафтадавомида) даволаниш эмлаш ўтказиш учун 
қарши кўрсатма бўла олмайди. Агар бемор узоқ муддат 
кортикостероид препаратлари билан даволанса, бундай ҳолатда 
болаларни эмлаш, даволаниш курси тугагандан 3 ой кейин 
ўтказилади. Лейкоз, лимфогранулематоз ва бошқа ўсма 
касалликлари туфайли нур, цитостатик дори препаратлари билан 
даволанган беморлар 6 ойдан сўнг эмланади. 
В) Ҳомиладорлик. 
Г) Орттирилган иммунотанқислик синдроми билан хасталанган 
беморлар махсус эмлаш усули бўйича эмланади. 
4. Чақалоқ болаларни эмлаш. Чала туғилган гавда вазни 1800 г 
гача бўлган чақалоқларга БЦЖ ва вирусли гепатитга қарши 
эмлаш вақтинчалик ўтказилмайди.