Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент молия институти аграр муносабатлар ва рента назарияси

Дифференциал рента-2 нинг ҳосил бўлиши (шартли мисол)

Ер участкаси (V паст унумлм)	Умумий қиймат (минг сўм)	Ялпи ҳосил. (тонна)	Махсулот бирлиги баҳоси (тонна)	Бозор баҳоси (тонна)	Ялпи сотилган маҳсулот (минг сўм)	Дифференциал рента-II
1-йил	10000	20	500	500	10000	х
2-йил	12000	40	300	500	20000	8000

Ер рентасининг аниқланиши.

Бу графикда кўрсатилган.
Графикдаги S чизиқ фойдаланиладиган ер таклифини, Д эгри чизиқ эса шу ерга
бўлган талабни кўрсатади.
Булар шу ерда етиштирилган маҳсулот нархи ва ернинг унумдорлиги.
Агар ерга бўлган талаб Д2 дан Д1 га ортса ёки Д2 дан Д3 га пасайса, ер рентаси
R2 дан R1 га ёки R3 га ўзгариши зарур, ерга талаб миқдорининг ўзгариши мавжуд
ер миқдорига ҳеч қандай таъсир кўрсатмади. Агар ерга талаб фақат Д4 га тенг бўлса,
ер рентаси нолга тенг бўлади, яъни ер «текин товар» ҳисобланади.

Ерга бўлган талаб ва рента миқдорига таъсир қилувчи омиллар:

• Ерларнинг унумдорлиги. Бир турдаги экинлар экилганда унумдорлиги юқори бўлган ерларга талаб катта бўлади ва бу рентанинг ҳам юқори бўлишига олиб келади.
• Фойдаланишда бўлган ерларда етиштириладиган қишлоқ хўжалик махсулотларининг бозор нархи қайси маҳсулотнинг бозор нархи юқори бўлса, шу экин экиладиган ерларда рента ҳам юқори бўлади.
• Биргаликда фойдаланиладиган бошқа ресурсларнинг нархлари ва унумдорлиги. Масалан, қишлоқ, хўжалик машина ва ускуналарининг нархи ҳамда унумдорлиги рента миқдорига таъсир кўрсатади.
• Ер майдонларининг шаҳар марказлари, бозорлар, йўллар ва сув манбаларига жойлашишининг узоқ-яқинлиги.
• Ерлардан саноат усулида, қурилиш ва бошқа мақсадларда фойдаланиш имкониятининг мавжудлиги.
• Ерларда экин турларини жойлаштириш имкониятлари даражаси.