Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети “ИҚтисодиё ва статистика” факультети

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ
ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ИҚТИСОДИЁТ УНИВЕРСИТЕТИ

“ИҚТИСОДИЁ ВА СТАТИСТИКА” ФАКУЛЬТЕТИ

Салимов Б.Т., Мустафакулов Ш.И.


МИКРОИҚТИСОДИЁТ-2


(МАЪРУЗАЛАР МАТНЛАРИ)


ТОШКЕНТ-2005й.

Салимов Б.Т., Уроқов Н.И., Мустафакулов Ш.И. “Микроиқтисодиёт-2” (маърузалар матнлари)- Т.: ТДИУ, 2005й.

Ушбу маъруза матнларида бозор иқтисодиёти шароитида корхоналарнинг маҳсулотига бўлган талаб ва таклиф ва уларнинг эластиклиги билан боғлиқ назарий ва амалий масалалар ёритилган. Эластиклик назариясидан амалиётда фойдаланиш йўналишлари очиб берилган. Истеъмолчиларнинг бозордаги ҳаракати ва унга таъсир қилувчи омиллар аниқ мисоллар асосида очиб берилган. Корхоналарнинг рақобатлашган бозордаги ҳаракати, монопол ва олигополик бозорлардаги ҳаракати билан боғлиқ назарий ва амалий масалалар ўрганилган ва графиклар асосида таҳлил қилинган ҳамда корхоналар фойдасини максималлаштиришга доир масалаларнинг иқтисодий қўйилиши ва уларнинг ечими кўрсатиб берилган.
Маъруза матнлари иқтисодиёт йўналишининг магистрантлари, аспирантлари учун мўлжалланган.

Масъул муҳаррир: и.ф.н., доцент Хаитов А.

Тақризчилар: акад. Хасанжанов Қ.А.

и.ф.н., доцент Хакимов Р.


Кириш
Фаннинг асосий вазифаси талабаларга бозор муносабатлари шароитида иқтисодиётда амал қиладиган қонуниятларни, бозор механизмининг назарий ва амалий асосларини, жамиятдаги ресурслар танқислиги ва кишилар зҳтиёжини қондириш зарурияти тўғрисида кенг иқтисодий мулоҳазалар юритишни ва уни амалда тадбиқ этиш йўлларини ўргатишдан иборат.
Иқтисодиётнинг бозор муносабатларига ўтиши билан жамиятда бозор иқтисодиётининг амал қилиш механизмини, турли мулкчиликка асосланган корхоналарнинг (фирмаларнинг) хўжалик юритиш фаолиятини, уларнинг бозор шароитидаги ҳаракатини, чекланган ишлаб чиқариш ресурсларидан оқилона фойдаланиш йўлларини ва шу асосда уларни самарали фаолият юритишларини ўргатувчи билимга бўлган эҳтиёж ортиб боради. Бу масалаларни ҳал қилишда “Микроиқтисодиёт” фанининг аҳамияти катта, чунки бу фан иқтисодиёт фанининг таркибий қисми бўлиб, у корхоналар, фирмалар, бирлашмалар, уй хўжаликлари ва бозор иқтисодиёти шароитида мамлакат иқтисодиётининг қуйи қисмида амал қиладиган барча бозор субъектларининг фаолиятини кенг миқиёсда таҳлил этиш асосида тегишли хулосалар чиқариб, қарорлар қабул қилиш имконини яратади. Бозор субъектлари деганда истеъмолчилар, ишлаб чиқарувчилар (ҳар хил мулкчиликка асосланган колрхоналар), ёлланма ишчилар, маблағ қўювчилар, ер эгалари-умуман иқтисодиётни ишлашига ва ривожланишига таъсир кўрсата оладиган ҳар шахс ва хўжалик субъекти тушинилади. Бу ерда давлат, хусусий ва шу каби бошқа секторларнинг айрим корхоналари олиниб, улардаги даромадлар ва харажатлар, ишчиларнинг сони ва уларни иш билан таъминланиши, ишлаб чиқарилаётган маҳсулотлар миқдори, уларнинг баҳоси ва шу каби қатор бошқа иқтисодий кўрсаткичлар таҳлил этилади.
Бозор иқтисодиёти субъектлари фаолиятига бевосита таъсир этувчи талаб ва таклиф, фойдалилик ва истеъмолчиларнинг бозодаги нархларга муносабати, ишлаб чиқариш харажатлари ва маҳсулот баҳоси, рақобат шакллари, ишлаб чиқариш омиллари ва улардан оқилона фойдаланиш йўллари, умумий мувозанат ва давлатнинг бозорни бошқаришдаги роли ва шу каби қатор бошқа масалалар ўрганилади.