Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти

Юқори аниқликдаги оптик теодолитлар. Теодолитларни тадқиқ қилиш
Юқори аниқликдаги теодолитларни эксплуатация қилиш шароитлари. Уларга бўлган асосий талабалар. Юқори аниқликдаги теодолитлар тўғрисида умумий маълумотлар. Юқори аниқликдаги теодолитларнинг геометрик схемаси. Юқори аниқликдаги теодолитларнинг ўқий схемаси ва адилаклари.Юқори аниқликдаги оптик теодолитнинг лимби. Юқори аниқликдаги оптик теодолитнинг қараш трубаси. Оптик теодолитнинг саноқ олаш қурилмаси. Бирлаштириб саноқ олиш принципи. Оптик микрометрлар Юқори аниқликдаги теодолитларни текшириш ва тадқиқ қилиш..
Оптик микрометр ренини аниқлаш. Оптик микрометр шкаласининг хатолиги. Оптик микрометрнинг инерцион юриши. Алидада ва лимб эксцентриситетини аниқлаш. Теодолитнинг горизонтал ва вертикал ўқларининг перпендикуляр эмаслигини аниқлаш. Лимб диаметри тўла хатосини аниқлаш.
Юқори аниқликда бўрчак қлчашда хатолар манбан ва уларнинг таъсирини камайтириш усуллари
Юқори аниқликда бурчак ўлчашда хатоларнинг турлари. Визирлашнинг систематик хатоси. Юқори аниқликдаги бурчак ўлчашда асбоб хатолиги.
Бурчак ўлчаш натижаларига лимб диаметри хатосининг таъсирини камайтириш.Қараш трубаси коллимацион хатосининг таъсири.Қараш трубаси айланиш горизонтал ўқининг қиялигининг таъсири. Теодолит ва лимбнинг вертикал ўқини қиялигининг таъсири. Қараш трубаси ўқининг азимутал сиқилиши, кўтариш винтларининг люфти, теодолитнинг ҳарорат ўзгариши туфайли деформацияси. Ўлчаш натижаларига ташқи муҳитнинг таъсири. Келтириш элементларини аниқлаш хатоси.
Бурчак ўлчашда ва азимутал аниқлашда ёруғлик
рефракциясини
Ёруғлик рефракцияси. Метрологик элементлар билан рефракция бурчагининг боғлиқлиги ва уларнинг градиентлари ҳарорат, рефракция ва ўлчанувчи миқдорлар градиентларининг квази даврий ўзгариши. Бурчак ўлчашда ва азимутал аниқлашда ён томон рефракция таъсирини туфайли юзага келувчи хатоликни компенсациялаш. Ён томон рефракция таъсири учун тузатмани аниқлаш. Аппроксимирловчи функция коэффициентини ва хаво изотермиясининг келиш вақтини аниқлашнинг зарурий аниқлигини хисоблаш.Суткали айланиш ноли орқали ён томон рефракциясининг ўтиш вақтини аниқлаш. Геодезик тўрларда ён томон рефракциясини аниқлаш ва ҳисобга олишнинг айрим натижалари. Юқори аниқликда бурчак ўлчаш ва азимутал аниқлашда кузатишнинг энг қулай вақти.