Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент кимё технология институти

1.3. Логистика тизими қисмларининг тарифи. 
 
1-қисми. Ишлаб чиқариш заҳиралари 
Ишлаб чиқариш заҳиралари бутун иқтисодиёт тизимининг тежамли ва самарали 
ишлаши учун шароит яратади. Бу заҳираларни ё ишлаб чиқарувчи корхоналарда 
жойлаштириш ёки истеъмолчиларга яқинроқ жойларда сақлаш мумкин. Заҳиралардаги
маҳсулот ҳаракатсиз қолган, деб ҳисобланмаслиги учун, заҳираларнинг миқдори энг 
мувофиқ (оптимал)бўлиши керак. Заҳираларнинг энг мувофиқ миқдори доимо ўзгариб 
турадиган эҳтиёж таъсирига жавоб беради ва транспортнинг бир текисда ишлашини 
таъминлашга шароит яратади. 
2-қисм. хомашё ва материаллар сотиб олиш. Хомашё ва материаллар ишлаб 
чиқаришни ташкил этишда асосий манба бўлиб ҳисобланади. 
3-қисм. Транспорт. Юклар транспорт орқали таъминловчилардан (поставщик) 
корхоналарга ташиб олиб борилади, омборларга, бир омбордан бошқа омборга ва 
истеъмолчиларга етказиб берилади. 
Барча транспорт алоқалар, ҳаттоки тижорат воситачи орқали таъминловчи ёки 
истеъмолчилар орқали кирага олинган транспорт ҳам ҳисобга олинади. 
Масалан, таъминловчининг истеъмолчига қараганда арзонроқ транспортдан 
фойдаланиш имконияти бор. Бундай вазиятда у рақобатда устунликка эга бўлади. Агар 
истеъмолчи транспорт харажатларини ўзига олса, нархлар пастроқ туширилади. 
Транспортнинг асосий кўрсаткичлари қиймати (стоимость) ва ишончлилигидир.
Ишлаб 
чиқариш 
Тарқатиш, 
сақлаш, 
юклаш 
Транспорт, 
тақсимлаш 
маркетинг 
Тарқатиш, 
юкни 
тушириш, 
сақлаш 
Истеъмол 
қилиш 

---

9 
4-қисм. Ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш 
Ишлаб чиқариш билан боғлик логистика бўлимлари эҳтиёжни аниқлашдан ташқари, 
бозордаги талаб ва таклифларнинг ўзгаришини юмшатиш қобилиятига эга бўлиши керак. 
Баъзи мутахассислар ишлаб чиқариш бўлинмалари (единица) логистика тизимида 
киритилиши керак эмас, деб ҳисоблайдилар. Лекин кўпчиликнинг фикрича, ишлаб чиқариш 
бўлинмалари логистика тизимида катта аҳамиятга эга. Бу ерда энг муҳим муаммолардан 
бири - ишлаб чиқариш корхоналари катталиги ва жойлаштириш ўрнини аниқлашдир.