Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети самарқанд филиали

6. Xujjatlashtirish tizimlari bilan tanishish

"QALQON SAVDO SERVIS" Xk da tovarlarning harakatlanishi uchun hujjat aylanishi (2-ilova) buxgalteriya siyosati to'g'risidagi buyruqqa muvofiq amalga oshiriladi. Hujjat aylanishi jadvali tuzilmagan, shuning uchun tashkilot ba'zan buxgalteriya hujjatlarini yo'qotadi. O'rganish natijasida tovarlarni hisobga olish uchun hujjatlar aylanishi jadvali taklif qilingan (3-ilova).

Barcha tovar operatsiyalari ikki turga bo'linadi: tovarlarni chakana savdo tashkilotiga qabul qilish va ularni tasarruf etish.
Tovarlarni qabul qilish, saqlash va chiqarishni hujjatlashtirish qoidalari tasdiqlangan savdo tashkilotlarida tovarlarni qabul qilish, saqlash va chiqarish bo'yicha operatsiyalarni hisobga olish va ro'yxatdan o'tkazish bo'yicha uslubiy tavsiyalar bilan belgilanadi.
Tovarlarni miqdori, sifati va to'liqligi bo'yicha qabul qilish tartibi va muddatlari yetkazib berishning amaldagi texnik shartlari, savdo shartnomalari va tovarlarni miqdori, sifati va to'liqligi bo'yicha qabul qilish tartibi to'g'risidagi ko'rsatmalar bilan tartibga solinadi.
Tovarlarni qabul qilib olgandan so'ng, zarur hujjat moliyaviy javobgar shaxsning tovarlarni olish huquqini tasdiqlovchi M-2 shaklidagi ishonchnoma hisoblanadi. Ular bo'yicha tovarlarni chiqarish va qabul qilish tartibi O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo'mitasining 10.30.97 yildagi 71a-sonli qarori bilan tasdiqlangan "Tovar-moddiy zaxiralarni olish va ularni ishonchnoma bilan berish bo'yicha ishonchnoma berish tartibi to'g'risida yo'riqnoma" bilan belgilanadi.
MChJ "QALQON SAVDO SERVIS" asosan yetkazib beruvchilardan keladi va tovarlarni yetkazib berish shartlarida va yuklarni tashish qoidalarida (yuk xati, yo'l varaqasi va hisob-faktura) belgilangan yuk hujjatlari bilan tuziladi.
Hisob-faktura yetkazib beruvchilar bilan hisob-kitob qilish uchun asos bo'lib xizmat qiladigan asosiy birlamchi hujjatdir (4-ilova).
Qabul qilingan hisob-kitoblar belgilangan tartibda sotib olish kitobida ro'yxatdan o'tkaziladi (5-ilova).
Tovarlarni qabul qilish tartibi va uning hujjatlari quyidagilarga bog'liq: qabul qilish joyi, qabul qilish xususiyati (miqdori, sifati, to'liqligi bo'yicha), yetkazib berish shartnomasining ilova hujjatlariga muvofiqligi darajasiga.
Tovarlarni miqdori bo'yicha qabul qilish tovarlarning haqiqiy mavjudligini transport, ma'lumotlarning ilova yoki hisob-kitob hujjatlaridagi ma'lumotlarga muvofiqligini tekshirishni o'z ichiga oladi.
QALQON SAVDO SERVIS MChJda tovarlarni qabul qilishda quyidagi birlashtirilgan shakllar to'ldiriladi:
• TORG-1 "Tovarlarni qabul qilish to'g'risidagi guvohnoma"
• TORG-2 "Tovar-moddiy zaxiralarni qabul qilishda miqdor va sifat bo'yicha belgilangan nomuvofiqlik to'g'risida akt"
• TORG-3 "Import qilinadigan tovarlarni qabul qilishda miqdor va sifat bo'yicha belgilangan nomuvofiqlik to'g'risidagi akt"
• TORG-4 "Yetkazib beruvchining hisobvarag'isiz olingan tovarlarni qabul qilish to'g'risidagi guvohnoma"
•TORG-5 "Yetkazibnberuvchining hisobvarag'ida ko'rsatilmagan konteynerlarni joylashtirish to'g'risidagi akt"
• TORG-6 "Tara parda to'g'risidagi qonun"
• TORG-7 "Qadoqini talab qiladigan inventarizatsiya buyumlarini ro'yxatdan o'tkazish jurnali"
• TORG-8 "Buyurtma - tanlov ro'yxati"
• TORG-9 "Paket yorlig'i"
• TORG-10 "Texnik shartlar"
• TORG-11 "Mahsulot yorlig'i"
• TORG-12 "Yuborilgan qog'oz"
• TORG-13 "Tovarlar, konteynerlarning ichki harakatlanishi, o'tkazilishi uchun hisob-faktura"
• TORG-14 "Yuk xati (kichik chakana savdo uchun)"
• TORG-15 "Zarar, jang, hurda inventarizatsiyasi to'g'risida akt"
• TORG-16 "Tovarlarni hisobdan chiqarish to'g'risidagi akt"
• TORG-17 "Kiruvchi guruhning chiziq chizig'i"
• TORG-18 "Omborda tovar harakati jurnali"
• TORG-19 "Iste'mol qilinadigan elektr tarmog'i (spetsifikatsiya)"
• TORG-20 "Tovarlarni tashish, saralash, qayta qadoqlash to'g'risidagi qonun"
• TORG-21 "Meva va sabzavotlarning asosiy qismi (saralash) to'g'risida"
• TORG-22 "Tuxumlarni nazorat qilish (tanlab) tekshirish to'g'risidagi akt"
• TORG-23 "Kichik chakana savdo xodimining tovar jurnali"
• TORG-24 "To'qimalarni qayta o'lchash to'g'risidagi qonun"
• TORG-26 "Buyurtma"
• TORG-27 "Mijozlar buyurtmalarini bajarilishini hisobga olish jurnali"
• TORG-28 "Narxlar va miqdorlarni hisobga olish uchun karta"
• TORG-29 "Tovar hisoboti"
• TORG-30 "Konteyner hisoboti"
• TORG-31 "Hujjatlarni yetkazib berishning ilova qilingan reestri"
"Tovarlarni qabul qilish to'g'risidagi akt" raqami № Torg-1 tovarlarni qabul qilish qoidalari va shartnoma shartlariga muvofiq sifat, miqdor, vazn va to'liqligi bo'yicha tovarlarni qabul qilishni ro'yxatdan o'tkazish uchun ishlatiladi. Akt aktni qabul qilish komissiyasi a'zolari tomonidan tuziladi va tashkilot rahbari tomonidan belgilangan tartibda tasdiqlanadi.
Torg-1 shakli bo'yicha dalolatnoma quyidagi hollarda tuziladi:
yetkazib beruvchining hujjatlari bilan kelishmovchiliklar mavjud emas, ammo bu har bir tovar qabul qilish uchun yoki ma'lum hajmdagi tovar partiyalarini olgandan keyin tashkilotning hujjatlar aylanishi jadvali bilan ta'minlanadi;
yetkazib beruvchining hujjatlari bilan nomuvofiqliklar aniqlandi, ammo tovarlar oldindan to'lovsiz yoki qisman oldindan to'lov bilan qabul qilindi, bu haqiqiy olingan tovarlarning narxidan oshmaydi.
Qabul qilish to'g'risidagi guvohnoma va unga qo'shilgan hujjatlar buxgalteriya bo'limiga o'tkaziladi. Buxgalter dalolatnoma asosida "Tovarlar" schyotining debeti va "Ta'minlovchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblar" schyotining kreditiga yozuvlarni haqiqiy qabul qilingan tovarlarning tannarxi uchun "Tovarlar yetkazib beruvchilari" sub-schyotiga kiritadi. Agar tovarlarni qabul qilgandan so'ng, yetkazib beruvchining hujjatlari bilan tovarlarning miqdori yoki sifatidagi nomuvofiqliklar aniqlansa, u holda dalolatnomaning bitta nusxasi yetkazib beruvchiga yoki jo'natuvchiga yuboriladi va faqat haqiqiy olingan tovarlarning miqdori to'lanadi. Agar sifat jihatidan nomuvofiqlik aniqlansa (masalan, boshqa toifadagi mahsulot kelib tushgan bo'lsa), u olingan mahsulotning sifat ko'rsatkichlariga mos keladigan bozor narxlarida olinadi.
Agar tovarlar shikastlanmagan idishlarda bo'lsa, unda qabul buyumlar soni, brutto og'irligi yoki konteynerdagi tovar buyumlari va belgilar soni bo'yicha amalga oshiriladi. Agar konteynerdagi tovarlarning haqiqiy mavjudligi tekshirilmagan bo'lsa, unda bu haqda ilova hujjatida eslatma qo'yish kerak.
Agar qabul qilingan tovarlarning miqdori va sifati jo'natma hujjatlarida ko'rsatilganlarga to'g'ri keladigan bo'lsa, u holda tovarlarni qabul qiladigan savdogar o'zlarini ilova hujjatlariga (yuk xati, schyot-faktura, yuk jo'natmasi, sifat sertifikati va qabul qilingan tovarlarning miqdori va sifatini tasdiqlovchi boshqa hujjatlar) qo'yadi. yetkazib berish hujjatlaridagi imzo va uni savdo tashkilotining dumaloq muhri bilan tasdiqlash.
Shartnomada belgilangan tovarlarning haqiqiy mavjudligi yoki ularga qo'shib berilgan hujjatlarda ko'rsatilgan ma'lumotlar o'rtasida tafovut bo'lgan taqdirda, "Tovar-moddiy zaxiralarni qabul qilishda miqdori va sifati bo'yicha belgilangan nomuvofiqlik to'g'risidagi akt" Torg-2 shaklidagi dalolatnoma tuziladi, bu da'volarni talab qilish uchun qonuniy asosdir. yetkazib beruvchi. Aktni komissiya tuzadi, uning tarkibiga buxgalter-auditor, tovar mutaxassisi va moddiy javobgar shaxs (do'kon mudiri) kiradi. MChJ "QALQON SAVDO SERVIS" da yetkazib beruvchi vakilisiz akt bir tomonlama tuziladi.
Chakana savdoda tovarlarni sotishda aholi bilan hisob-kitob kassalari yordamida amalga oshiriladi.