Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт

Таянч иборалар:
маблағлар, самара, модел, трансакцион ҳаражатлар, 
акциядорлар, директорлар Кенгаши, бош директор, диверсификация, 
капитал. 
Назорат саволлари: 
1.Корпоратив бошқарувнинг вужудга келиши сабаблари 
2. Корпоратив бошқарувнинг назарий асослари
3.Трансакция харажатлари назарияси 
4. Мулоқотлар назарияси
5.Имплицит шартномаси. 
6. Мулкчилик ҳуқуқлари назарияси. 
7. Корпоратив бошқарувнинг назарий манбалари. 
8.Риск турлари ва уни диверсификациялаш. 
9. Модильяни - Миллер теоремаси 
10. Йенсеннинг эркин пул оқимлари назарияси. 
 
 
 

---

42 
III. Боб. Корпоратив бошқарувнинг замонавий амалиёти ва моделлари
3.1. Корпоратив бошқарувнинг моделлари
 
Корпоратив бошқарувнинг моделларининг қўйи даги шакллари мавжуд 
ҳисобланади: 
- Унитар (инвестор) модели – АҚШ, Буюк Британия, Австралия; 
- Икки поғонали (манфаатдор шахслар) модели – Германия; 
- Континентал модел; 
- Тармоқ модели – Япония (кейретсу), Корея (чаэбол). 
Унитар модел: 
- Бошқарувнинг ягона органи – унинг таркибида ижро этувчи 
директорлардан кўра мустақил директорлар кўпроқ бўлган унитар 
Директорлар Кенгаши (акциядорлик мулкчиликнинг «Инглизсаксон» 
модели: 24 - 30% акция ҳаракатсиз, узоқ вақт кичик корхоналар қўлида 
бўлади ва назорат пакетини шакллантиради, 70-80% акция, аксинча, 
ҳаракатчан, вақти - вақти билан бозорга олиб чиқилади ва бир кишининг 
қўлидан бошқасига осон ўтади); 
- Акциядорлик капиталнинг катта қисми инглизсаксон удумларида 
тарбияланган майда инвесторлар сармоясидан иборат;
- 
Жисмоний шахсларга қарашли бўлмаган акциялар асосан 
институционал инвесторлар қўлида жамланган; 
- Қимматли қоғозлар бозори юқори самарадорлиги ва ликвидлиги 
билан ажралиб туради; 
- Миноритар акциядорлар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш юқори даражада; 
- Жалб қилинган директорлар иштирокидаги кучли корпоратив 
бошқарув.