Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт

Аудиторлик далилларини олиш амаллари. 
Аудиторлик ташкилоти 
аудиторлик далилларини қуйидаги аудиторлик амалларининг бир ёки бир 
нечтасини бажариш йўли билан олади:
 
а) назоратлаш – ёзувлар, ҳужжатлар ва моддий активларни текшириш; 
б) кузатиш – бошқа шахслар томонидан бажариладиган жараён ва 
ишларни ўрганиш. Масалан, аудиторлик ташкилотининг хўжалик юритувчи 
субъект томонидан амалга ошириладиган товар-моддий заҳираларнинг 
инвентаризациясини кузатиш; 
в) сўров – хўжалик юритувчи субъект ва ундан ташқаридаги шахслардан 
маълумот йиғиш; 
г) ҳисоблаш – бошланғич ҳужжатлар ва бухгалтерия ёзувларидаги 
арифметик ҳисоб-китобларнинг аниқлигини текшириш; 
д) аналитик амаллар – аудиторлик ташкилоти томонидан олинган 
маълумотни таҳлил қилиш ва баҳолаш, бухгалтерия ҳисобида хўжалик 
фаолиятидаги ғайриқонуний ва нотўғри акс эттирилган ҳолатларни аниқлаш 

---

129 
мақсадида хўжалик юритувчи субъектнинг муҳим молиявий ва иқтисодий 
кўрсаткичларини текшириш, шунингдек, хато ва камчиликлар сабабларини 
суриштириш. 
Назорат учун саволлар: 
1. Аудит текширувида ишчи қоғозларнинг вазифаси нимада? 
2. Аудит ишчи қоғозлари аудитор учун қандай аҳамиятига эга?
3. Текширув давомида қандай тур ишчи қоғозлар тайёрланади?
4. Иш ҳужжатларининг мазмуни, расмийлаштириш ва сақланишига 
қандай талаблар қўйилади? 
5. Ишчи қоғозларни сақлашда “доимий” ва “жорий” файлларнинг 
вазифаси нимадан иборат?
6. Аудит ишчи қоғозларининг аудитор томонидан текшириш 
услубиятини ёритинг.
7. Ишчи қоғоз аудиторлик фирмасига тегишлими ёки мижоз 
корхонагами? 
8. Аудиторлик хулосасини тайёрлашда ишчи қоғозларнинг ролини баён 
этинг. 
9. Аудитда иш ҳужжатларига нималар киради? 
10. Иш ҳужжатларининг шакли ва мазмуни қандай омилларга бевосита 
боғлиқ бўлади? 
11. Иш ҳужжатларининг ҳажми ва мазмуни қандай омилларга боғлиқ? 
12. Иш ҳужжатлари таркибига кирувчи ҳужжатлар қайси реквизитларга 
эга бўлиши керак? 
13. Аудиторлик ташкилотининг иш ҳужжатлари таркибига киритилиши 
мумкин бўлган ҳужжатларнинг таҳминий рўйхатини айтиб беринг? 
14. Аудит далилларининг моҳиятини ва аудит текширувдаги аҳамиятини 
ёритинг. 
15. Аудит далиллари учун қандай сифат талаблари қўйилган? 
16. Аудиторлик далилларини олишда қандай ҳужжатлар, ёзувлар ва 
маълумотлардан фойдаланилади? 

---

130 
17. Аудиторлик далилларининг етарлилиги ва мослиги нимани 
ифодалайди? 
18. Текширув жараёнида тўпланиши лозим бўлган аудит далиллари 
миқдори ва ички назорат тизими сифати ўртасида қандай боғлиқлик мавжуд? 
19. Молиявий ҳисоботлар тузилгандан сўнг юзага келган далиллар 
бўйича аудитор қандай чораларни қўллаши лозим?