Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт

13.2.3. Махсус саволнинг текшириш натижалари бўйича
аудиторнинг ҳисоботи
Операцион аудит (махсус саволлар бўйича аудит) натижалари бўйича 
аудитор томонидан махсус ҳисобот тузилади. Ушбу ҳисобот қуйидаги 
аудиторлик текширишлар натижалари бўйича тузилади: 
1. молиявий ҳисоботнинг баъзи бир счётлари ёки бўлимларининг 
ҳаққонийлигини баҳолаш бўйича; 
2. хўжалик тизимининг алоҳида қисмларини-унумдорлик ва 
самарадорликни баҳолаш бўйича;
3. корхона фаолияти учинчи тарафлар билан тузилган шартнома 
шартларига мослиги бўйича;
4. хўжалик юритувчи субъектнинг хўжалик тизими алоҳида қисмлари 
(элементлари)нинг қонун ҳужжатларига, шунингдек хўжалик юритувчи 
субъект раҳбарияти томонидан белгиланган меъёрлар ва қоидаларга мослиги 
бўйича; 
5. жамланган (консолидатсиялашган) молиявий ҳисоботнинг алоҳида 
счётлари ва бўлимлари бўйича;
6. бошқа молиявий маълумотлар бўйича.
Махсус саволни текшириш бўйича буюртмачи бўлиб молиявий 
маълумотлари текшириладиган хўжалик юритувчи субъект ва ушбу хўжалик 
юритувчи субъектда махсус саволни текширишни ташкил қилган унинг 
мулкдори, иштирокчилари ва акциядорлари, назорат қилувчи ва ҳуқуқни 
ҳимоя қилувчи органлар бўлиши мумкин. 

---

239 
Махсус саволни текшириш бўйича ишларга ҳақ тўлаш мазкур 
текширишни буюртмачиси ҳисобига амалга оширади. 
Махсус саволни текшириш натижалари бўйича аудитор ҳисоботи ўз 
ичига қуйидаги элементларни олиши керак: 
1. ҳисоботнинг номи (текширилаётган савол кўрсатилган ҳолда, 
масалан, «ХYZ корхонасининг дебитор ва кредитор қарзлари тўғрисидаги 
маълумотномани текшириш натижалари бўйича аудиторлик ташкилотининг 
ҳисоботи»); 
2. адресат;
3. кириш қисми: 
Аудиторлик ташкилотининг номи, почта манзили ва аудиторлик 
ташкилотининг бошқа реквизитлари (аудиторлик фаолиятини амалга 
ошириш учун берилган лицензиянинг рақами ва санаси, амал қилиш 
муддати, аудиторлик ташкилотини давлат рўйхатига олиниши тўғрисидаги 
гувоҳноманинг рақами, ҳисоб-китоб счётининг рақами, телефонлари); 
текширишда 
иштирок 
этган 
аудитор(аудиторлар)нинг, 
шунингдек 
аудиторлик ташкилоти раҳбарининг фамилияси, исми, отасининг исми; 
текширилаётган махсус савол бўйича тавсифномаси (таърифи); хўжалик 
юритувчи 
субъект 
аудиторлик 
ташкилотига 
тақдим 
қилаётган 
маълумотларнинг ҳаққонийлигига, аудиторлик ташкилоти эса махсус 
саволнинг текшириш натижалари бўйича ўз ҳисоботининг ҳаққонийлигига 
жавобгарлиги; 
4. таҳлилий қисми: 
аудитор томонидан махсус савол текширилганда бажарилган амаллар 
рўйхати; текшириш давомида қўлланилган стандартлар; аниқланган 
бузилишлар (аниқ далиллар); 
5. якуний қисм: 
махсус 
саволнинг 
текшириш 
натижалари 
тўғрисида 
аудитор(аудиторлар)нинг фикри; 

---

240 
6. махсус саволнинг текшириш натижалари бўйича аудитор ҳисоботи 
берилган сана; 
7. аудиторнинг (аудиторларнинг) имзоси; 
Махсус 
саволнинг 
текшириш 
натижалари 
бўйича 
аудитор 
ҳисоботининг ҳар бир бети махсус саволни текширган аудитор томонидан 
имзоланган бўлиши шарт. 
Аудитор 
ўз 
ҳисоботида 
текшириш 
давомида 
аниқланган 
камчиликларни бартараф этиш, уларни белгиланган тартибга мос келтириш 
бўйича, текширилаётган объектни такомиллаштириш, унумдорлигини ва 
самарадорлигини ошириш бўйича тавсиялар ва таклифлар бериши керак. 
Агар аудитор текширилган объект бўйича ягона фикрни акс эттира 
олмаса (аниқ бир фикрга кела олмаса) бундай ҳолатларда у якуний қисмдан 
олдин ушбу қарорни асослаб берувчи қўшимча қисмни келтириши зарур 
бўлади. Қўшимча қисмда баён қилинган фикрлар аудитор томонидан якуний 
қисм шакллантирилаётганда фойдаланилади. 
Аудиторлик ташкилотидан махсус саволнинг текшириш натижалари 
бўйича аудитор ҳисоботининг ягона шаклига риоя этиши талаб қилинади. 
Махсус саволни текшириш натижалари бўйича нотўғри ёки қасддан сохта 
тузилган ҳисобот учун аудиторлик ташкилот қонун ҳужжатларига мувофиқ 
жавобгар бўлади.