Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент ахборот технологиялари университети

Амалга ошириш усуллари: 

Индексга асосланган қидирув тизими - ҳозирда энг муҳим тизим. Бу тизим 
тегишли маълумотларни топиб, индекс яратади. Индекс шундай бир 
структураки, бунда сақланган маълумотлар кейинги қидирув вақтида ҳам 
қўлланилади. Лекин бу тизимда индексни янгилаб туриш ва сақлаш 
муаммоли бўлса ҳам, қидирув жараѐни тез эканлиги бу тизимнинг 
устунлигидир. Бу структурани кўпинча инверс индекс деб ҳам аташади. 

Meta қидирув тизими - қидирув сўровномасини бир вақтнинг ўзида бир неча 
индексга асосланган қидирув тизимларига жўнатади ва натижани турли 
комбинасияда кўрсатади. Устунлик томони - кўп миқдорда маълумотлар 
топиши ва имплементасия жараѐни осонроқлигидир. Ушбу қидирув тизими 
кам учрайдиган маълумотларни қидиришда яхши ҳисобланади. 

---

107 

Гибрид формадаги қидирув тизими - одатда нисбатан кичик индексга эга, 
лекин бошқа қидирув тизимларига ҳам сўровнома жўнатиб, натижани 
комбинасияланган 
тарзда 
кўрсатиши 
мумкин. 
Кам 
учрайдиган 
маълумотларни қидиришда яхши эмас. 

Гуруҳлаштирилган қидирув тизими - нисбатан янги, бунда қидирув 
сўровномаси ўз қидирув тизимига эга бир неча компютерлагра жўнатилади 
ва натижа умумлаштирилади. Марказлаштирилмагани учун узилиб қолиш 
хавфи ѐъқ, ишончли, лекин марказий цензура (чеклашлар) қоýишнинг иложи 
ѐъқ. 
Энг 
йирик 
қидирув 
тизими 
ҳисобланмиш 
Google
, 
Yahoo 
Search
 ва 
Microsoft
 
Live Search
 мана шу 
услубда ишлайди. Қидирув
тизимларига мисоллар қуйида (1.3-расм) да келтирилган. Бундай қидирув 
тизимларидан биз кундалик ҳаѐтимизда жуда кўп фойдаланамиз. 
. 
12.2-расм. қидирув тизимларига мисоллар 
 
 

---

108