Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент тиббиёт академияси

БАРМОЦЛАР БЎШМЛАРИНИНГ ЧИКИШ 
Панжа бармоқдарининг чиқиш механизми тегишли бўғимда бармоқ. ёки 
фаланганинг х,аддан ташқари ёзилган холатда бўлишга боғлиқ.. Бунда дистал 
сегмент орқа томонга сурилади. Кафт томонга сурилиш камрок учрайди ва 
бевосита шикаст механизмида — буқилган бармоқ. ёки фалангага оғирлик 
тушганда рўй беради. Чиқиш дистал фалангалараро бўғимда - охирги 
фаланганинг чиқиши, проксимал фалангалараро бўғимда - ўрта фаланганинг 
чиқиши, кафт-фаланга бўғимида - асосий фаланганинг чиқиши ёки бармоқ. 
чиқиши рўй бериши мумкин. I бармоқ. чиқиши бошқаларидан кўпрок 
учрайди. 
I бармоқ;нинг чиқиши. Аксарият эркакларда х.аддан ташқари ёзилган кафт 
юзасига таяниб йиқилганда содир бўлади. I бармоқнинг тўлиқ ва чала чиқиши 
фарқ. қилинади. Тўлиқчиқишда асосий фаланга, камрок - кафт томонга 
сурилади, унинг бошчаси эса бўғим капсуласи ва метакарпал бойламларни 
йиртиб, кафт томонга сурилади. Сесамасимон суяклар асосий фаланга билан 
бирга орқа томонга, узун букувчи пайи эса кафт суяги бошчасидан тирсак 
томонга сирпаниб тушади. Пай ва сесамасимон суяклар кафт суяги билан 
асосий фаланга ўртасида кисилиб қолиши ва жойига солишни 
кийинлаштириши мумкин. Асосий фаланга билан кафт суяги ўртасида орқа-
билак томонга очиқ бурчак хреил бўлади. Бундай чикдш I бармоқ,нинг 
ташқарига чиқиши дейилади (147-расм). 
Т а ш х и с. Беморларни оғриқ. ва I бармоқда харакатшшг кескин чекланилш 
безовта килади, бармоқ. кафт-фаланга бўғимида хаддан ташқари ёзилган, унинг 
охирги фалангаси буқилган бўлади. Чала чиқишда шакли кам ўзгарган бўлади, 
тўлиқ чиқишда асосий фаланга кафт суяги билан бирга тўғри бурчак хреил килади. 
Тенар сохаси шишади, пайпаслаб кўрилганда 

---

ТЕЛЕГРАММ КАНАЛ «ВРАЧИ УЗБЕКИСТАНА» - https://t.me/vrachi_uzbekistana
 
227 
бу жойда кафт суягининг чиқиб турган 
бошчаси, орқа томонида эса I бармоқнинг 
сурилиб долган асоси анмкланади. Актив 
харакатлар йўқрлган, кафт-фаланга бўримида 
пассив харакатлар қилишга уриниш оғриқни 
батгар кучайтириб юборади. Пружинасимон 
каршилик 
симптоми 
аниқланади. 
Чала 
чиқишда тирнокфалангасини фақат пассив 
букиш мумкин. 
I бармоқнинг кафт томонга сурилиши учун 
найзасимон деформация хос. Орқа-ташки 
томонда кафт суягининг туртиб чшдан 
бошчаси, кафт томонда эса I бармоқнинг 
асоси пайпасланади. 
Д а в о л а ш. Тўлиқ чиқишни жойига 
солишда чукур наркоз ва яхши миорелаксация 
қилиш зарур. Ёрдамчи панжани ярим пронация холатида 
фиксация килади. 
Ташки чиқиш холларида жаррох. I бармоги билан чиккдн фаланга асосига таяниб, 
бир қўли билан билак-кафт усти сохасида фиксация килади, иккинчиси билан 
эса беморнинг 1 бармогини ушлаб, уни кўтаради, сўнфа эса бармоқ, билан кафт 
суяк ўртасида ўткир бурчак хосил бўлгунча бармоқ.нинг секин ва тобора 
ёзилишини кучайтиради. Шу тарика сесамасимон суякларнинг эҳтимол 
тутилган кисилиши бартараф қилинади. Жаррох., шунингдек I фаланганинг 
асосига таяниб турган I бармоги билан бармоқни кафт суягига нисбатан 
дистал йўналишда суришга харакат қилиб, унинг бошчасини бошқа 
бармоқлари билан босади. Жаррох. фаланга асосининг кафт суяги бошчаси 
бўғим юзасига сирпанганини якхол сезганидан кейингина охирги фалангани тез 
ёзади ва бармоқни букади. Бу холат охирги фаланга ўртасидан то билакнинг 
учдан бир юқори қисмигача 3-4 хафтага гипс боғлами фиксация қилинади. 
Баъзан сесамасимон суяклар орасига юмшоқтўқималар (пай, бойламлар, 
капсула) кириб қолиши сабабли чикҳкҳан суякни жойига солиб бўлмайди. 
Бундай долларда жаррохлик усулидан фойдаланилади. Бунда даволаш 
ёпиқтурдаги жойига солишдан кейинги даволаш каби олиб борилади. 
1 бармоқ. синишини кафт томонга тўғрилашда буқилган бармоқ. ўки бўйича 
тракция қилинади. Сурилиш узунасига бартараф қилингандан кейин 
суякларнинг чиқиб турган бўғим учларини босиб, чиқиш тўғриланади. 
Кейинги даволаш I бармоқнинг ташки чиқишидаги каби.