Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент тиббиёт академияси

13 
- 
б о б. УМУРТКД ПОРОНАСИНИНГ АСОРАТЛАНГАЦ 
ШИКАСТЛАНИШЛАРИ
Умуртка погонасини ёпиқ шикастланишида орқа мия ва от дум! 
тутамларининг турли даражада зарарланиши кузатилади микроскопик 
ўзгаришлардан лат ейишгача, мажакланиши ва хаттҳ анатомик узилиб 
кетиши мумкин. Буларда орқа мия шиши ш] даражага бориб етадики, унда 
қаттиқ пардани чегаралаб турувч! канал ичи бутунлай тўлиб қолади. 
Орқа мия шикастланиш даражасига, орқа мия ва ундан чикувч! 
тутамлардаги ўтиб кетувчи ва ўтмайдиган ўзгаришларга кара< 
А.Л.Поленов номидаги Ленинград нейрожаррохия илмий текширии 
институти таклиф кҳилган таснифга асосан орқа соҳанинг асоратл] 
шикастланиши уч гуруҳга бўлинади: 
Биринчи гуру>ҳ - орқа мия ва от думи тутамларининг қайта] 
функционал ўзгаришлари (орқа мия чайкалиши, қон айланишнин 
кайтар ангионевротик бузилишлари билан кўринади); 
I 
Иккинчи гуруҳ - кайтар ва кайтмас орка мия ва от дум] тизимчаларидаги 
ўзгаришларнинг кўшилиб келиши (орқа мия ла1 ейиши ва эзилиши). 
Учинчи гуруҳ - орқа мия кўндалангига анатомик узилиши ею унинг 
тўқималарини бутун кўндалангини эгаллаган кон кўйили1] билан кечувида 
кайтмас ўзгаришлар. 
Орка 
мия 
жароҳатланиш 
оғирлиги 
кайтмас 
морфологи] 
ўзгаришларнинг устунлиги, фаолиятининг тикланиши эса 
кайта] 
функционал ўзгаришларнинг йўқрлишта боғлиқ.. 
Жароҳат олинган вактдан ўтган даврга боғлиқ.\олда, орка миядаг| 
ўзгаришлар том маънода травматик шикастланиш (улар шикастлании вактида 
ва таъсири остида пайдо бўлади) ва ангионевротик характерп эга бўлган 
иккиламчи ўзгаришларга ва системали \амда системаси демиелинизация ва 
дегенерация, шикастланишдан ўтган узоқ.даврд| унинг жюратларига киради. 
Асоратлари эса соҳа тўқималаринин сурилиб тикланиш, чандикланиш ва 
ички турли тўқималар била! тўла кисталар \осил бўлиш жараёнлари билан 
характерланади. 

---