Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент тиббиёт академияси

ТЕЛЕГРАММ КАНАЛ «ВРАЧИ УЗБЕКИСТАНА» - https://t.me/vrachi_uzbekistana
 
30 
9-расм. Оёқнинг айлана хажмини ўлчаш. 
Бўғимлар харакати бузилишининг бошқа тури уларнинг хаддан ташқари 
харакатчанлиги хисобланади. Бу тўқи-маларда, бойламларда, пардаларда бў-
ладиган ўзгаришлар натижасида ва кўпинча туғма ҳамда бўғим юзалари-нинг 
бузилиши хисобидан бўлади. Травматик чиқиш оқибатида бўғимда харакатнинг 
чегараланиши, пассив харакатлар қилганда пружинасимон қаршилик кўрсатиши 
билан ифода-ланади. 
Оёқ-қўлларнинг узун-лигини ва айлана хажми-ни ўлчаш. Бу ўлчаш усули таянч-
харакат аппаратининг холати тўғриси-да кимматли маълумотлар беради. 
Текшириш соғлом оёқ ва хасталанган 
оёқ ёки қўлни бир-бири билан тенглаштириш ва таққослаш йўли билан ўтказилиши 
керак Бу кўздан кечириш ёки сантиметрли тасмада ўлчаш йўли билан аниқланади. 
Оёқ ёки қўлнинг айлана хажмини ўлчашда бир хил масофада аниқ ва 
белгиланган нуқтадан: тизза қопқоғининг пастки нуқтаси ёки катта болдир суяги 
ғадир-будуридан - болдир учун; сон учун эса тизза қопқоғининг юқори қутби 
хисобланади (9-расм). 
Оёқ-қўлларнинг узунлигини ва айлана хажмини ўлчашга (сантиметр 
хисобида), қўл ва оёқлар орасидаги асимметрияни аниқ, белгилаб кўйиб ва 
кейинчалик шу сегментлардаги асимметрия ўзгаришини динамикада кузатиш 
ёрдам беради. Сантиметр ёрдамида ўлчаш му-раккаб эмас ва ўлчаш иккита 
белгиланган суяклар дўнглигидан оли-нади. Ўлчашнинг асосий қоидаси — бу 
ўлчанадиган қўл ёки оёқлар-нинг гавдага нисбатан доимий маълум бир хил 
холатда туриши хисоб-ланади. Ўлчаш қаттиқ кушеткада бажарилиши керак 
Чаноқнинг олдинги юқори қирралари тананинг перпендикуляр ўқига тўғри кели-
ши керак Қўл ва оёқлар уларнинг ўқига параллел туриши керак Оёқ ёки қўлнинг 
контрактураси бўлса ёки мажбурий холатда турса, оғриқ борлиги сабабли соғлом 
томонни ҳам унга мослаштириб симметрик холат берилади. 
Қўлнинг узунлигини куракнинг акромиал ўсигидан билак суя-гининг 
бигизсимон ўсигигача ёки III бармоқнинг учигача ўлчанади (10-расм, 
а), 
бунда 
қўл тирсак бўғимида тўғри бурчакостида буқилган бўлиши керак Билак узунлиги 
тирсак ўсигининг юқори учидан то тирсак суягининг бигизсимон ўсигигача 
ўлчанади (10-расм, 
в).
Оёқнинг узунлиги ёнбош суягининг олдинги-юқори қиррасидан ички ёки 
ташки тўпиқнинг юқори учигача ўлчанади (11-расм); сон 

---