Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент тиббиёт академияси

ТЕЛЕГРАММ КАНАЛ «ВРАЧИ УЗБЕКИСТАНА» - https://t.me/vrachi_uzbekistana
 
23 
шу даражада характерли бўладики, уни маълум бир шикастланишнинг 
патогномоник белгиси деб хисоблаш мумкин. Бемор оғриқни камайтириш 
ёки қолдириш мақсадида танасига ёки шикастланган қўл-оёғига маълум 
мажбурий қулай холатни беради. Беморнинг қўли ёки оёғига маълум зарур 
холат бериши маълум суяк мушак ёки нервнинг шикастланганлигидан дарак 
беради. Яна шикастланган жойдан узоқроқда гавданинг ёки унинг маълум 
бир қисмининг ғайри табиий холатига алоҳида аҳамият бериш керак - 
компенсатор, мослашиш ва патологик тана холати. Шундай қилиб, беморда 
вертикал ёки горизон-тал холатда пайдо бўладиган кучли лордоз, чаноқ-сон 
бўғимидаги бу-кувчи контрактураси хисобидан бўлиши мумкин. 
Умумий кўздан кечириш тугагач, махаллий ўзгаришлар ўрганила 
бошланади. Шикастланган тана қисмини соғлом
симметрик қисми билан 
таққослаб ўрганилади. 
Терини кўздан кечирганда, унинг рангига, эластиклигига, намли-гига ёки, 
аксинча, қуруқлигига, турли хил тери тошмаларига аҳамият бериш керак 
Травма содир бўлганда нафақат тери юзаси бузилишига, балки унинг 
тарқалганлиги ва жойлашувига хам аҳамият бериш керак Масалан, кўз косаси 
атрофидаги кўпайиб бораётган гематома, бунга кўшимча равишда беморнинг 
пассив холати (хушдан кетиш) оғир бош мия шикастланишидан, калла суяги 
асосининг синганлигидан далолат беради. Оралиқ сохасидаги тери остига қон 
қуйилиши, оёқнинг пассив холати (ташқи ротация, «ёпишиб қолган товон» 
мусбат симп-томи) чаноқ суяклари синганда кузатилади. 
Турлича жойлашган тери лат ейишлари, жарохатлар шикастланиш ёки 
касаллик белгилари бўлиши мумкин. Шикастланишлар ва ортопедик 
касалликларнинг аниқ белгиларидан бири — кул ёки оёқ ўкининг дефор-мацияси 
хисобланади. Нормада оёқнинг тўрри ўки — spina iliaca anterior superior — дан 
пастга ўтказилган чизиқ, тизза қопқоғи ички ён томонидан ўтиб, 1 панжанинг 
бармоғига бориши керак (4-расм, 
а).
Тиззадаги ўзгаришлар натижасида болдир ташқарига караб қийшайган 
бўлса (genu valgum) оёқ ўки ташқаридан ўтади, агар болдир ичкарига қийшайган 
бўлса (genu varum) — тизза қопқоғи ичкарисидан ўтади (4-расм, 
б, в). 
Қулнинг 
тўғри ўки елка суяги бошчаси устидан ўтказилган чизиқ билак ва тирсак 
суяклари устидан ўтади (4-расм, 
г). 
Тирсак бўғимининг ичкарига қийшайиши 
– cubitus valgum (4-расм, 
д), 
ташқарига қийшайиши — cubitus varum дейилади 
(4-расм, 
ё). 
Илгари кечган умумий касалликлар организм ривожланишига 
таъсир қилиши ва иккала оёқнинг деформациясига олиб келиши мумкин 
(рахит), масалан "О" ва "X" симон деформация (4-расм 
б, в).
Оёқ-қўллар ўқининг деформацияси бўғимдан чиққанда ҳам кузатилади. 
Пальпация — пайпаслаш, кўрикдан ўтказиш методи сифатида, шифокор 
беморни умумий кўрувдан ўтказгач, тегишли саволларга жавоб 

---