Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти «ШАҲар қурилиши ва хўжалиги» кафедраси

1-rasm. “Yashil” shaharlar loyihalari (XIX asr oxiri XX oxiri) 1-chiziqli shahar, Soria-i-Mato(1884y); 2-shahar-bog’, T.Fritsh(1895y); 3-shaharbog’, E.Govard(1898-1902 y);
4-shahar-bog’, E.Enar(1904y);5-shahar-bog’, R.Ebeyrshtadt(1910y); 6-“Lechvort” yashil shahri, R.Envin(1922y); 7- chiziqli shahar, L.Leonidov(1930y); 8-yashil shahar, N.Ladovskiy(1930y); 9-yashil shahar,N.Baranov(1950y); 10-Mega-siti, P.Soleri(1960y); 11-yashil shahr, R.Xillerbrext(1961y); 12-tezyurar yo’l shahri, N.Gruza (1972y).
Hududlarni funksional tashkil etish va shaharning rejaviy tuzilmasi.
Shahar hududi funktsional maqsadi va foydalanish xususiyatiga ko‘ra quyidagi asosiy zonalarga bo‘linadi: turar-joy, sanoat, kommunal omborlar, tashqi transport, aholi dam olish joylari, sanitariya muhofazasi. Ilmiy profilga ega bo‘lgan shaharlarda asosiy zonalarga ilmiy-tadqiqot institutlari va konstruktorlik byurolari zonasi, kurort shaharlari va qishloqlarida esa – sog‘lomlashtirish va shunga o‘xshashlar joylashgan kurort zonasi kiradi. Shahardan tashqarida shahar atrofi zonasi tashkil etiladi, ularda ommaviy dam olish maskanlari, katta yashil maydonlar va turli maqsadlardagi boshqa hududlar mavjud. Asosiy zonalarga kasalxonalar, oliy va maxsus o‘quv yurtlari, ilmiy-tadqiqot muassasalari, yirik sport inshootlari kiradi.Asosiy hududlarga qo‘yiladigan talablar 1-jadvalda keltirilgan.

Zona	Асосий жойлашув	Zona hududida joylashtirishga ruxsat beriladi	Zona hududida joylashtirishga yo'l qo'yilmaydi
Селитеб	Barcha turdagi turar-joy binolari; madaniy va maishiy xizmat ko'rsatish muassasalari binolari; bog'lar, bog'lar, bulvarlar, maydonlar va boshqa turdagi yashil maydonlar. Hududga xizmat ko'rsatadigan ko'chalar va maydonlar	Umumshahar ahamiyatiga ega bo'lgan ma'muriy va xo'jalik muassasalari, oliy o'quv yurtlari, ilmiy institutlar, avtomobil garajlari (sanitariya talablariga muvofiq), shuningdek, ishi shovqin bilan bog'liq bo'lmagan zararsiz yoki V sinf xavfli sanoat korxonalari binolari , chang, gazlar va kuchli hidning emissiyasi	Хavfli toifadagi sanoat korxonalari, yirik omborlar, temir yo'l liniyalari, yirik garajlar va havoni, tuproqni va suv havzalarini ifloslantiruvchi boshqa inshootlar