Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат аграр университети агрокимё ватупроқшунослик кафедраси

2 – мавзу. Кимёвий лабораторияда амал қилинадиган техника чоралари.
Агрокимёда моддалар билан ишлаётганда ва умуман агрокимё лабараторияларида ҳар қандай ишни бажараётганда риоя қилиш шарт бўлган мажбурий қоидалар ва усуллар комплекси. Лабаратория шароитида ишлаганда ҳамма вақт эхтиёткорликни унутмаслик керак. Ошхонамиздаги плитада ёниб турган газни ҳам жуда эхтиёт бўлиб ишлатиш керак. Электр асбобларининг хатто электр симларининг носозлиги қисқа туташувга сабаб бўлиши мумкин. Агрокимё лабараторияларида қўлланиладиган кўп моддалар озми кўпми даражада захарлидир, уларнинг базилари тери ва кўзга тушса куйдиради. Деярли ҳамма органик ва кўпчилик анорганик моддалар ёнувчан, шунинг учун хам хавфлидир. Шундай кимёвий моддалар борки, улар хиди ёқимли, терини куйдирмайди аммо одам уни хидлагандан сўнг маълум вақт ўтгач аллергия ёки ички органлар касаллигига дучор бўлади.
Аммо агрокимёсиз яшаб бўлмайди. Агрокимё хозирги вақтда ишлаб чиқариш асосларидан бирини ташкил этади. Аммиак захарли, аммо ундан жуда яхши ўғитлар тайёрланади.
Биз модданинг хоссаларини яхши билсак жуда ҳам захарли жуда ҳам маккор модда билан хавф хатарсиз бемалол ишлаш мумкин.
Агрокимё лабораторияси ёки агрокимё заводига янги ходим ишга олинса, энг аввал унга хавфсиз ишлаш қоидалари ўргатилади. Агар янги модда хосил қилинаётган ёки янги жараёнлар билан ишлаб чиқилаётган бўлса, албатта ўтта хавфлилиги махсус текширилади ва шундан сўнг хавфсизлик техникаси қоидалари тузилади.
Агрокимё лабараториясида хоссалари нотаниш моддалар билан айниқса эхтиёт бўлиб ишлаш талаб қилинади. Бирор модданинг таъмини тотиб кўриш мумкин эмас, реагентларни жуда охисталик билан хидлаш лозим. Дастлаб оз миқдордаги модда билан ишлаб кўриш керак. Тажрибани бошлашдан олдин унинг ҳамма майда ишларигача уйлаб уларни қандай қайси тартибда бажарилишини, қандай ва унинг олдини қандай олиш ёки уни бартараф қилиш режалаштириб олинади.
Ўта хавфли ва портловчи моддалар сақланадиган жойда чекиш тақиқланади. Лабаратория идишларида сув ичиш, лабараторияга озиқ – овқат махсулотларини олиб келиш мумкин эмас. Зарур бўлганда махсус қўлқоп ҳамда химоя мақсадидан ёки противагаздан фойдаланиш керак. Тажриба тугагандан сўнг кул яхшилаб ювилади.
Агар ёнингизда ишлаб турган киши бирор бахтсиз ходисанинг келиб чиқишига йўл қўйса, дадил ва тўғри харакат қилишни бошлаётган ўтни ўчиришни билиши керак. Энг асосийси шуки, агрокимё лабараториясида ишлаб турган ҳар бир киши эхтиёткорликни эсдан чикармаслиги, шошилмаслиги, хавсизлик техникасининг асосий қоидаларини билиши ва унга амал қилиши шарт.