Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент тўҚимачилик ва енгил саноат институти



Download 1,77 Mb.
Pdf ko'rish
bet16/33
Sana21.03.2022
Hajmi1,77 Mb.
#505368
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   33
Bog'liq
mahallij dagal zhun tolasidan toqimachilik sanoatida fojdalanish imkoniyatlarini organish (1)

 


36 
1.3.
Жун толасига физик-кимёвий шароитлар ва реагентлар таъсири 
таҳлили 
Жуда иссиқ олтингугурт кислотаси таъсирида емирилади, бошқа 
кислоталар таъсир этмайди. Кучсиз ишқор эритмасида эрийди. 
Қайнатилганда 2%-фоизли сода эритмасида жун эрийди. Аралаш кислоталар 
таъсирида жуннинг мустахкамлиги ошади. Консентратсияли нитрат кислота 
жуни таъсирида сариқ рангга айланади,консентрланган сулфат кислота 
таъсири остида – кўмирга айланади. Фенол ва асетонда эримайди [55]. 
Юқори сифатли тўқимачилик маҳсулотини ишлаб чиқаришга эришиш 
учун жун ипларини қайта ишлаш жараёнида табиий хусусиятларини сақлаб 
қолиш зарур. 
Жунни бирламчи қайта ишлаш жараёнида, хусусан, турли кимёвий 
реагентлар қўлланилади ювиш босқичида сирт фаол моддалар ювиш 
эритмасига қўшилади, толага ишлайдиган сода кислотаси сифат 
хусусиятларини 
ўзгартиради 
(куч, 
эластиклик, 
ранг, 
иссиқлик 
ўтказувчанлиги) [56]. Кимёвий реагентлар таъсирида реактциялар 
молекуляр занжирларнинг кимёвий конверциясига ва авваламбор, 
макромолекулярларни йўқ қилиш ва ўзаро боғлаш билан боғлиқ. Жунни 
ювишда ёг кислотаси толага адорбцияланади. Бундай ҳолда каустик натрий 
кератин жун билан реаксияга киришади бу толалар оптикуляридаги 
микрокрахлар шаклланишига, шунингдек, туз ва систиннинг трансверс 
интермолекуляр кератин алоқаларини йўқ қилишга олиб келади. Кейинчалик 
кучли таъсир билан ички молекуляр полипептид занжирларида интерфаол 
ҳужайралараро ўзгаришлар содир бўлади, бу эса толаларнинг кучланиш 
хусусиятларига таъсир қилади. Юқори ишқорли муҳитда толалар устки 
қисми эрийди ва ювилган жуннинг массаси йўқолади 1-2% [57]. 
Жун толаси йўлдош моддаларидан тозалаш тола ҳолида ҳамда тўқув 
ипи ва мато ҳолида амалга оширилади. Тозалашнинг эмулсион, экстраксион 
ва ўта совутиш усуллари маълум бўлиб, асосан эмулсион усулдан 
фойдаланилади. Жун толасини ювиш қуйидаги босқичлардан иборат: ёғ-


37 
тердан тозалаш, мумдан тозалаш, ювиш, совунлаш, чайиш. Мумсимон ва 
терсимон моддалардан тозалаш учун жун 16
0
C да совуқ сувда ювилади, 
бунда эритма pH 5,5-8,8 ни ташкил этади. Бу эритма жундан ажратилиб 
тозаланади ва 60
0
C гача қизитилади, сода қўшилиб жундаги мумсимон 
моддаларни эмулгирлаш учун ишлатилади, бу жараён моддаларни 
эмулгирлаш совунлаш пайтида якунланади. Ўсимлик қолдиқларидан 
тозалаш-карбонлаш технологияси: H
2
СО
4
-5-
8 %ли эритма билан шимдириш 

қуритиш 

термоишлов бериш 110-130
0
C, 5мин 

механик ишлов бериш 

ювиш 

нейтраллаш 

ювиш. 
Кислота 
билан 
шимдирилган 
жун 
қуритилганда 
кислота 
консентратсияси то 70% гача кўтарилади, 110-130
0
C да ишлов берилганда эса 
ўсимлик селлюлозаси чуқур гидролизга учрайди ва мўрт ҳолатга ўтади, 
механик ишлов ёрдамида жундан тозаланади: 
Рангли моддаларни парчалаш учун ҳозирги пайтда асосан водород пероксид 
кучсиз ишқорий шароитда ишлатилади [58]. 

Download 1,77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   33




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish