Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент автомобиль ва йўллар институти

I давр. 1920-1950 йил логистика концепцияси. Моддий оқимларни бошқариш 
ва умумий харажатларни пасайтириш қуроллари вужудга келиши билан 
тарифланади. 
II давр. 1950-1970 йил логистика назарияси ва амалиѐти шаклланиши, ишлаб 
чиқариш ва тақсимлашда харажатларни пасайтириш. 
III давр. 1970-1980 йил бизнес логистика концепцияси асосида ишлаб чиқариш 
ва дистрибюциялаш (тақсимлаш)да харажатларни камайтириш. 
IV давр. 1980-1990 йил интеграциялаш даври фирмани логистик хизматлари 
(харид қилиш 

 ишлаб чиқариш 

 дистрибюциялаш 

 сотиш) 
таърифланади. 

---

20 
Интеграллашган логистикани қўлланишига мисол сифатида чет элда 
фойдаланилаѐт-ган JIT (just in time – аниқ ўз муддатида), TQM (Total 
Quality Management – сифатли комплекс бошқариш), жисмоний 
тақсимлашни интегралашган усули каби тизимларни кўрсатиш мумкин. 
Интеграллаштириш ѐндошуви асосида ISCLS тизими, яъни логистик 
тизим, унинг звенолари, макро ва микродаражаларда хизмат кўрсатувчи 
тизим яратилди. У материал ва ахборот оқимларини телекоммуникация 
тармоғини онлайн режими ѐрдамида логистик тизим доирасида 
бошқаришга имкон беради. Логистиканинг фан сифатида ривожланиш 
ҳамда ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш тизимларда қўлланилишини 
айрим мутахасислар 5 босқичга бўладилар (2-расм): 
Юқорида таъкидлагандики логистикага 1992 йил Стокголмда 
Логистика Европа Ассоциацияси Халқаро симпозиумида логистика 
атамасининг умумқабул қилинган таърифининг ҳали йўқлиги 
таъкидланган. Логистикага турли даврларда турлича таъриф бериб 
келинган ва бу таърифлар йил сайин мураккаблашиб, кенгайган маъно 
касб этган. 
Логистика–бу истеъмолчи талабларини кўпроқ қаноатлантириш 
мақсадида хомашѐ, ярим фабрикатлар, тайѐр маҳсулотлар ва тегишли 
ахборотларни жамлаш, сақлаш, ишлаб чиқарилган жойдан истеъмол 
жойига ташиш ва узатишнинг технологик ва тежамкор самарали 
операцияларини режалаштириш, амалга ошириш ва назорат қилиш 
жараѐнидир. 
Ишлаб чиқариш ва заҳираларни бошқариш бўйича Америка жамияти 
фикрича “логистика - саноатда ишлаб чиқаришни хомашѐ ва материаллар 
билан таъминлаш ва тайѐр маҳсулотларни сотишни ташкил қилишдир”. 
Goopere&Lybrand фирмасининг талқинида “логистика – бу ишлаб 
чиқарувчидан хомашѐ, материаллар, бутловчи қисмлар ва тайѐр 
маҳсулотларни жойлаштириш ва ишлаб чиқарувчи фирма орқали 
истеъмолчиларга ҳаракатланишни бошқаришдир”. 

---

21 
Россиялик профессор А.А.Смехов фикрича “логистика – бу янги 
илмий йўналиш, ишлаб чиқариш ва энергетика соҳасида моддий ва 
ахборот оқимларининг ҳаракатини режалаштириш, бошқариш ва кузатиш 
ҳақидаги таълим”.